Điều gì sẽ giúp giá dầu phục hồi?
 |
| Căng thẳng Mỹ-Iran đe dọa nguồn cung dầu từ Trung Đông |
Điều gì đang kìm hãm giá dầu? Cũng giống như các mặt hàng khác, dầu mỏ cũng chịu chi phối bởi quy luật cung cầu. Ngày 1/5, khi OPEC+ cắt giảm sản lượng theo thỏa thuận đạt được hồi tháng 4, giá dầu đồng loạt tăng nhưng không mạnh. Hầu hết các chuyên gia đều cho rằng cho dù có cắt giảm thì lượng cung dầu trên thị trường hiện nay vẫn vượt xa nhu cầu, vốn giảm sâu do các lệnh phong tỏa mà nhiều nước trên thế giới áp đặt nhằm giảm sự lây lan của virus corona. Viện Dầu khí Pháp mới đây ước tính rằng lượng dầu dư thừa tích lũy trong khoảng từ tháng 4 đến tháng 6/2020 có thể vào khoảng 1,4 tỷ thùng (Gb) trên toàn thế giới. Trong khi đó trong báo cáo mới nhất Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) dự kiến nhu cầu dầu toàn cầu sẽ giảm 9,3 triệu thùng mỗi ngày (mbd) trong năm nay do sự tê liệt kinh tế toàn cầu do đại dịch Covid-19 gây ra. Sự sụp đổ "lịch sử" này sẽ đưa mức tiêu thụ dầu của thế giới trong năm nay trở về mức của năm 2012, khoảng 90,6 mbd. Như vậy sự chênh lệch giữa cung và cầu ở đây là quá lớn 90,6 triệu/1,4 tỷ thùng. Trong khi đó, các kho dự trữ trên khắp thế giới hiện gần đã đầy, thậm chí vào ngày 20-4-2020, do không còn chỗ chứa, các nhà đầu tư đã phải trả tiền để người khác xử lý giùm số dầu họ đã mua. Điều này dẫn đến giá dầu WTI rơi xuống âm gần 38,7 đô la/thùng.
Để đẩy giá dầu tăng, theo qui luật cung cầu thì hoặc cung giảm, hoặc cầu tăng. OPEC+ đã chọn cách giảm cung. Từ ngày 1/5, OPEC và các đối tác bắt đầu thực hiện việc cắt giảm 9,7 triệu thùng mỗi ngày (mbd) như đã cam kết trong tháng 5 và tháng 6-2020 trong khi các nước G20 hứa sẽ tăng cường hợp tác. Nếu 1,4 tỷ thùng giảm đi 9,7 triệu thùng thì cung cầu vẫn còn chênh lệch tới gần 4 triệu thùng. Đó là trên lý thuyết trong khi thực tế lại khác vì việc đóng các giếng dầu cần thời gian chứ không đơn gian nói đóng là làm được ngay. Việc đóng một giếng dầu nhiều khi còn tốn nhiều chi phí hơn cả việc vẫn để giếng hoạt động và múc dầu đổ đi. "Việc giảm cung và tăng lượng lưu kho sẽ giúp thị trường thoát khỏi điều tồi tệ nhất. Nên biết rằng không có bất kỳ thỏa thuận nào có thể làm giảm đủ nguồn cung dầu để bù đắp cho nhu cầu giảm đột ngột như vậy", IEA nhấn mạnh. Những biện pháp này "sẽ không tái cân bằng thị trường ngay lập tức", nhưng chúng tạo thành nền tảng đầu tiên vững chắc để dầu tăng giá trở lại, IEA cho biết. Nhưng dù gì thì những biện pháp của OPEC+ cũng giúp hạ nhiệt thị trường.
 |
| Người dân Ý ăn mừng việc chính phủ nới lỏng lệnh phong tỏa đất nước |
Nếu giảm cung có thể khiến giá dầu tăng thì cầu tăng cũng có tác động tương tự. Đơn cử như ngày 5-5, giá dầu Brent Biển Bắc đã tăng, lên hơn 30 đô la/thùng, lần đầu tiên kể từ giữa tháng 4-2020, trong khi dầu WTI cũng tăng 16,58%, lên 23,77 đô la. Điều này là do các biện pháp dỡ bỏ phong tỏa tại Hoa Kỳ và châu Âu, theo Craig Erlam, nhà phân tích tại Oanda. Sự lạc quan về khả năng thế giới sẽ "trở lại bình thường" đã hỗ trợ giá dầu thô, Naeem Aslam của Avatrade cho biết. Chẳng hạn tại các trung tâm đại dịch covid-19 trước đây, như Ý và Tây Ban Nha, các biện pháp phong tỏa đã được nới lỏng trong khi Vương quốc Anh đang có kế hoạch tương tự trong tuần này. Thực tế, từ ngày 4/5, 15 quốc gia châu Âu đã thực sự giảm nhẹ các biện pháp phong tỏa áp đặt trong nhiều tuần qua đối với cư dân của họ. Ở phía bên kia Đại Tây Dương, California, tiểu bang đầu tiên của Mỹ có lệnh cấm ngăn chặn coronavirus, sẽ bắt đầu nới lỏng các biện pháp vào cuối tuần này, như mở lại một số doanh nghiệp. "Có lẽ điều tồi tệ nhất đã qua đối với dầu mỏ", ông Aslam nói thêm, đặc biệt nhờ "giảm nguồn cung" và nhu cầu đang phục hồi nhờ việc gỡ bỏ lệnh phong tỏa ở các nước. "Với nhu cầu dầu đang giảm mạnh do đại dịch Covid-19, bất kỳ dấu hiệu tái cân bằng cung cầu nào, cho dù thông qua sự phục hồi kinh tế hay cắt giảm sản xuất bắt buộc hoặc tự nguyện đều sẽ hỗ trợ giá dầu", Stephen Innes, chiến lược gia tại AxiCorp, nhận định. Trước mắt, những tín hiệu về việc OPEC+ vẫn đang tiếp tục cắt giảm nguồn cung trong thời gian tới và nhu cầu đi lại của người dân tăng cũng như hoạt động sản xuất được mở trở lại sẽ giúp giá dầu trong ngắn hạn sẽ phục hồi, theo nhận định của chuyên gia Neil Wilson của Markets.com.
Bên cạnh những yếu tố cung cầu, giá dầu cũng có thể được hỗ trợ bởi các biện pháp chính trị, địa chính trị. Đầu tiên là việc chính phủ một số nước cho phép các doanh nghiệp khai thác dầu mượn kho dự trự chiến lược quốc gia để trữ dầu dư. IEA chỉ ra rằng "4 quốc gia (Trung Quốc, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Ấn Độ) đã chấp thuận ngành dầu khí mượn các kho lưu trữ chiến lược để tạm thời lưu trữ số dầu thừa, bán không được hoặc có kế hoạch tăng lượng lưu trữ chiến lược này lên khi giá dầu đang ở mức thấp". IEA ước tính rằng thị trường có thể bắt đầu giảm lượng lớn thặng dư dầu từ quý 3/2020. Chẳng hạn ngày 29-4, Bloomberg cho biết chính quyền Mỹ đã cấp các công ty khai thác dầu sức chứa 23 triệu thùng đến tháng 3/2021 trong kho dự trữ dầu mỏ chiến lược (SPR). Từ đầu tháng 4, 1,1 triệu thùng đã được gửi đến SPR, Bloomberg cho biết. Phần lớn việc nhập dầu thô dư thừa vào SPR dự kiến sẽ được tiến hành vào tháng 5 và tháng 6. Bộ Năng lượng Hoa Kỳ cho biết đã đàm phán với 9 công ty sản xuất dầu. Đây là một phần trong kế hoạch của chính quyền Trump nhằm rút cạn dầu thô dư thừa. Các nhà sản xuất Mỹ phải lên kế hoạch hoàn trả công suất trong SPR trước tháng 3/2021, ngoại trừ một lượng nhỏ sẽ được dùng để trả chi phí lưu trữ, theo Bloomberg. Tuy nhiên, theo giới phân tích, Mỹ không thể nào mua hết lượng dầu sản xuất ra của các công ty trong nước. Mỹ chỉ có chỗ chứa thêm 75 triệu thùng, và khả năng bơm chỉ được 500 ngàn thùng mỗi ngày. Cho nên cũng phải kéo dài hết tháng này tháng nọ mới mua hết được nhiêu đó.
Bên cạnh đó yếu tố địa chính trị cũng sẽ giúp dầu tăng giá. Chẳng hạn vào cuối tháng 4, những căng thẳng mới giữa Mỹ và Iran đã đẩy giá dầu tăng đáng kể. Tổng thống Mỹ ngày 22/4 viết trên Twitter rằng ông ra lệnh cho Hải quân Hoa Kỳ bắn hoặc phá hủy các ca nô của Iran tới quấy nhiễu tàu chiến của Mỹ ở vùng Vịnh. Vịnh Ba Tư là một tuyến đường chính cho việc xuất khẩu dầu thô sang thị trường thế giới, và bất kỳ sự gia tăng căng thẳng nào tại đây chắc chắn sẽ có tác động làm tăng giá đối với vàng đen. Các nhà đầu tư coi dòng tweet của ông Trump "như một mối đe dọa đối với sản xuất và xuất khẩu" từ khu vực vùng Vịnh giàu dầu mỏ này trên toàn cầu, chuyên gia Bjornar Tonhaugen của Rystad Energy cho biết. "Thúc đẩy căng thẳng địa chính trị ở Trung Đông tạo ra nỗi lo cho nguồn cung dầu thô", chuyên gia Ipek Ozkardeskaya của Swissquote Bank cho biết. Tuy nhiên, ông Ozkardeskaya nói luôn đây chỉ là những biện pháp tạm thời. Điều căn cơ giúp dầu tăng giá trong thời gian tới vẫn là nhu cầu tăng trở lại khi các nước gỡ bỏ lệnh phong tỏa, giúp hoạt động sản xuất và giao thông trở lại bình thường. Bên cạnh đó, hy vọng các nước OPEC+ duy trì cam kết cắt giảm sản lượng như họ đã hứa hồi tháng 4/2020.
S.Phương
Tổng hợp
