Vì sao Chevron vẫn bám trụ tại Venezuela giữa "bão" phong tỏa?

14:45 | 21/12/2025

(PetroTimes) - Tập đoàn dầu khí Chevron đang đứng ở tâm điểm căng thẳng giữa Venezuela và Mỹ. Dù chịu ảnh hưởng trực tiếp từ các biện pháp siết chặt của chính quyền Trump nhằm vào chính quyền Tổng thống Nicolas Maduro, Chevron vẫn kiên trì hiện diện tại lưu vực sông Orinoco.

Vì sao Chevron vẫn bám trụ tại Venezuela giữa

Tập đoàn dầu khí Chevron đang đứng ở tâm điểm căng thẳng giữa Venezuela và Mỹ. (Ảnh: AFP)

Trong bối cảnh Trung Quốc gia tăng cạnh tranh, mục tiêu của tập đoàn Mỹ là tiếp tục theo sát nguồn tài nguyên dầu mỏ khổng lồ của Venezuela.

Chevron có quan hệ lâu dài với Venezuela, hiện diện tại đây từ năm 1923. Khi Tổng thống Hugo Chávez quốc hữu hóa ngành dầu mỏ năm 2007 - buộc các công ty nước ngoài phải lập liên doanh với tập đoàn dầu khí quốc gia PDVSA - nhiều doanh nghiệp dầu khí Mỹ đã rút lui. Các biện pháp trừng phạt kinh tế sau đó càng khiến làn sóng rút vốn mạnh hơn. Tuy vậy, Chevron vẫn ở lại. Một phần lý do được cho là mối quan hệ tốt giữa người tiền nhiệm của Tổng thống Maduro với ông Ali Moshiri, khi đó phụ trách mảng thăm dò và khai thác của Chevron tại châu Phi và Mỹ Latinh. Theo New York Times, ông Moshiri là người gốc Iran.

Caracas và Washington cắt đứt quan hệ ngoại giao từ năm 2019, theo quyết định của Tổng thống Donald Trump, sau khi Mỹ không công nhận kết quả tái đắc cử của ông Maduro với lý do thiếu minh bạch. Sau đó, Washington áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế và lệnh cấm vận dầu mỏ đối với Venezuela.

Cuối tháng 2/2025, không lâu sau khi quay lại Nhà Trắng, ông Trump tuyên bố thu hồi giấy phép hoạt động của Chevron - giấy phép do chính quyền Joe Biden cấp từ cuối năm 2022, cho phép tập đoàn này nối lại một phần hoạt động tại Venezuela. Thời điểm đó, Chevron cùng PDVSA khai thác khoảng 1/4 tổng sản lượng dầu của cả nước và vẫn được phép duy tu, bảo trì hạ tầng.

Chuyên môn của Chevron

Trên thực tế, giấy phép này dự kiến bị thu hồi vào tháng 5, trước khi ông Trump bất ngờ đổi ý vào tháng 7. Chevron khi đó lại được phép tiếp tục khai thác dầu thô Venezuela. “Tôi muốn Chevron ở đây thêm 100 năm nữa!”, Tổng thống Maduro tuyên bố.

Trong hai năm gần đây - trước khi bị cấm vào tháng 5 - Chevron đóng góp tới 80% mức tăng sản lượng dầu của Venezuela, theo ông Francisco J. Monaldi, chuyên gia về dầu khí Venezuela tại Đại học Rice, được New York Times dẫn lời. Đáng chú ý, Chevron chuyên khai thác dầu thô có hàm lượng lưu huỳnh rất cao và đã phát triển công nghệ xử lý riêng, năng lực mà cả PDVSA lẫn các đối thủ khác đều không có.

Tuy nhiên, việc quay lại Venezuela từ tháng 7 đi kèm nhiều ràng buộc. Theo các điều chỉnh đơn phương của chính quyền Mỹ trong hợp đồng, Chevron chỉ được xuất khẩu 50% sản lượng từ các liên doanh với PDVSA. Một nửa còn lại được chuyển cho chính phủ Venezuela để tự xuất khẩu trên thị trường chợ đen với giá thấp. Mục tiêu của chính quyền Trump là hạn chế lượng tiền mới mà Chevron có thể đưa vào ngân khố Caracas. Dù những thay đổi này khiến đồng bolivar mất giá mạnh và chênh lệch giữa tỷ giá chính thức và chợ đen tăng vọt - hơn 40% - thỏa thuận vẫn mang lại lợi ích cho cả Caracas lẫn Chevron, theo các nhà phân tích.

Như ông Olivier Appert từng nhận định trên sóng RFI, Mỹ - quốc gia khai thác dầu đá phiến nhẹ - vẫn cần dầu thô nặng của Venezuela để vận hành các nhà máy lọc dầu ven Vịnh Mexico, vì cả lý do kinh tế, nhằm giữ giá nhiên liệu ở mức thấp, lẫn lý do chính trị, khi các bang miền Nam chủ yếu ủng hộ Đảng Cộng hòa.

Áp lực chính trị

Những toan tính chính trị này cũng thể hiện rõ ở cấp cao nhất trong chính quyền Trump. Nhiều nhà phân tích cho rằng Ngoại trưởng Marco Rubio đóng vai trò then chốt trong việc gia tăng sức ép lên Tổng thống Nicolas Maduro. Ông ủng hộ đường lối cứng rắn và vì vậy đối lập với những người chủ trương đàm phán với Caracas.

Ông Richard Grenell, cố vấn của Tổng thống Trump, đã tới Venezuela không lâu sau khi chính quyền mới nhậm chức đầu năm 2025 để đàm phán với chính quyền ông Maduro về “việc gia hạn nới lỏng trừng phạt mà Tổng thống Joe Biden từng hứa, nhằm cho phép Chevron nhập dầu thô Venezuela vào Mỹ, đổi lại việc Caracas đồng ý tiếp nhận các chuyến bay chở người di cư Venezuela bị trục xuất khỏi Mỹ”, theo ông Thomas Posado, chuyên gia về Venezuela tại Đại học Rouen-Normandie.

“Có vẻ như hiện nay ông Rubio đang chiếm ưu thế, và rất có thể ông đang đặt một phần quan trọng trong sự nghiệp chính trị của mình vào hồ sơ này. Nếu có thể thúc đẩy thay đổi chính quyền tại Venezuela, đó sẽ là một thành công lớn để ông ghi dấu ấn, qua đó mở đường cho tham vọng trở thành phó Tổng thống, thậm chí Tổng thống, ngay từ năm 2028”, vị học giả nhận định.

Cạnh tranh với Trung Quốc trong tầm ngắm

Ông Ali Moshiri, hiện điều hành một công ty dầu khí độc lập tại Houston, mới đây cho biết ông hy vọng các hoạt động của Chevron tại Venezuela có thể tạo ra lợi ích chung và phần nào làm dịu căng thẳng song phương. Trên thực tế, bất chấp những biến động địa chính trị, Chevron nhìn chung vẫn duy trì được quan hệ tốt với cả chính quyền ông Trump lẫn Caracas.

Theo New York Times, nếu chính phủ của ông Maduro sụp đổ, sự hiện diện lâu năm của Chevron tại Venezuela có thể giúp tập đoàn này có lợi thế cạnh tranh lớn trong bối cảnh đầu tư dầu khí nhiều khả năng sẽ bùng nổ.

Tờ báo cũng cho biết Chevron đã thuê công ty vận động hành lang của ông Brian Ballard trong năm nay. Cuối cùng, nếu Chevron bị cấm hoạt động tại Venezuela, người hưởng lợi thực sự sẽ là Bắc Kinh, khách hàng lớn nhất của dầu thô Venezuela, thông qua Malaysia để né tránh các lệnh trừng phạt.