Mỹ phong tỏa tàu chở dầu Venezuela: Ảnh hưởng ra sao tới thị trường thế giới?
 |
| (Ảnh minh họa) |
Giải thích cho quyết định công bố hôm thứ Hai, Tổng thống Mỹ Donald Trump cáo buộc Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro dùng nguồn thu từ dầu mỏ để tài trợ cho “khủng bố ma túy, buôn người, giết người và bắt cóc”. Phía Caracas phản bác, cho rằng đây là một “cuộc phong tỏa hải quân mang tính quân sự” với mục đích “cướp đoạt tài nguyên” của Venezuela.
Giá dầu sẽ tăng?
“Đây là một biện pháp chưa từng có đối với Venezuela và tạo ra một kịch bản hoàn toàn mới cho thị trường dầu mỏ”, ông Francisco Monaldi, nhà kinh tế học thuộc Viện Baker (Texas), nhận xét. Theo ông, thị trường dầu mỏ đã phản ứng bằng xu hướng giá tăng.
Số liệu của OPEC cho thấy, trong tháng 11, giá dầu thô của Venezuela chỉ đạt 47,51 USD/thùng, mức thấp nhất trong gần hai năm.
Dầu mỏ Venezuela vốn đã chịu các lệnh trừng phạt của Mỹ từ năm 2019, dưới nhiệm kỳ đầu của ông Donald Trump. Khi đó, chính quyền của Tổng thống Maduro buộc phải bán dầu trên thị trường chợ đen với mức chiết khấu rất lớn.
Bao nhiêu tàu bị ảnh hưởng?
Trong tổng số khoảng 1.400 tàu trên toàn cầu đang bị Mỹ trừng phạt, có gần 600 tàu chở dầu và vì thế có thể chịu ảnh hưởng từ “lệnh phong tỏa toàn diện”, theo phân tích của AFP dựa trên dữ liệu của Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài (OFAC) và Tổ chức Hàng hải Quốc tế.
Trong nhóm 600 tàu này, có 23 tàu thuộc hai chương trình trừng phạt nhắm trực tiếp vào Venezuela: 11 tàu bị đưa vào danh sách trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, 6 tàu dưới thời Tổng thống Joe Biden và 6 tàu khác mới bị trừng phạt trong tuần trước. Một số tàu không nằm trong danh sách trừng phạt vẫn có thể “liều” tiếp tục chở dầu Venezuela, nhưng rủi ro bị tịch thu hàng hóa khiến mức chiết khấu giá dầu càng tăng, vốn đã lên tới 35% trước sắc lệnh mới của ông Trump, theo ông Monaldi.
Dù vậy, Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Venezuela (PDVSA) khẳng định “hoạt động xuất khẩu dầu thô và các sản phẩm dầu mỏ vẫn diễn ra bình thường, các tàu chở dầu vẫn lưu thông an toàn”.
Tuần trước, lực lượng Mỹ đã thu giữ một tàu chở dầu trên biển Caribe khi con tàu này đang trên đường tới Cuba. Chiếc Skipper, được mô tả là một “tàu bí mật”, theo các nguồn tin, chở từ 1 đến 2 triệu thùng dầu thô của Venezuela, với giá trị ước tính khoảng 50–100 triệu USD.
Sản lượng và xuất khẩu dầu của Venezuela sụt giảm?
Hiện Venezuela khai thác gần 1 triệu thùng dầu thô mỗi ngày, phần lớn dành cho xuất khẩu. Theo ông Francisco Monaldi, lượng dầu xuất khẩu có thể giảm gần một nửa, “tùy thuộc vào mức độ các tàu chở dầu bị trừng phạt bị bắt giữ, chủ yếu là những tàu vận chuyển dầu sang châu Á”. Ông đánh giá đây là một “mức sụt giảm rất mạnh”. Ngay trong ngày thứ Ba, PDVSA vẫn “chưa thể bốc hàng lên tàu sau vụ tấn công nhằm vào tàu Skipper”, một nguồn tin nghị viện giấu tên nói với AFP.
Ông Monaldi cho biết tình hình này sẽ gây ra “những vấn đề nghiêm trọng, vì công suất lưu trữ tối đa chỉ đủ khoảng 15 ngày”, trong khi “việc tích trữ dầu lại rất tốn kém”. Theo ông, “khả năng cao là Venezuela sẽ phải đóng cửa một số mỏ khai thác”, tương đương mức giảm khoảng 400.000 thùng mỗi ngày.
Trước đó, sản lượng dầu của Venezuela đã rơi xuống mức thấp kỷ lục do các lệnh trừng phạt, cộng với nhiều năm thiếu đầu tư và nạn tham nhũng. Dầu mỏ là nguồn thu chủ yếu của nền kinh tế, vì vậy các nhà phân tích dự báo ảnh hưởng tiêu cực sẽ lan rộng.
Chevron và Trung Quốc thì sao?
Tập đoàn dầu khí Mỹ Chevron, doanh nghiệp hoạt động lâu năm tại Venezuela, được hưởng cơ chế đặc biệt và hiện là điểm nóng trong căng thẳng giữa Caracas và Washington. Theo các chuyên gia, các chuyến dầu của Chevron xuất sang Mỹ sẽ không bị ảnh hưởng.
“Giấy phép cấp cho Chevron hồi tháng 7 cho phép công ty này thu hồi 50% sản lượng từ các liên doanh do họ vận hành cùng PDVSA”, ông Oswaldo Felizzola, chuyên gia nghiên cứu năng lượng, cho biết. Tuy nhiên, công ty tư vấn Capital Economics lưu ý rằng vẫn còn “rất nhiều bất định”, trong báo cáo công bố hôm thứ Tư.
Ảnh hưởng được dự báo sẽ lớn hơn đối với Trung Quốc, quốc gia tiếp nhận khoảng 80% dầu thô của Venezuela thông qua các tàu đang bị trừng phạt. Trả lời phỏng vấn trên đài phát thanh, nhà kinh tế Asdrubal Oliveros cho rằng Venezuela có thể mất nguồn thu tương đương 8,5 tỷ USD mỗi năm.
Dù vậy, theo ông Felizzola, cú sốc này nhiều khả năng chỉ mang tính ngắn hạn, bởi Trung Quốc “luôn có các phương án dự phòng và có thể điều tàu của họ sang nhận dầu”.
Nh.Thạch
AFP
