Ấn Độ làm gì để tiếp tục mua dầu Nga?

06:45 | 13/12/2025

(PetroTimes) - Ấn Độ vẫn muốn tiếp tục mua dầu thô giá rẻ từ Nga, dù Mỹ và châu Âu đã áp đặt nhiều lệnh trừng phạt lên các tập đoàn năng lượng của Moscow.

Tổng thống Nga Vladimir Putin và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi. (Ảnh: Sputnik)

Tuần trước, Thủ tướng Narendra Modi đã gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại hội nghị thượng đỉnh song phương thường niên ở New Delhi. Tại cuộc gặp, ông Putin khẳng định: “Nga sẵn sàng cung cấp nguồn nhiên liệu ổn định và liên tục cho Ấn Độ”.

Hiện Ấn Độ là khách hàng mua dầu Nga lớn thứ hai, chỉ sau Trung Quốc, và đang chịu sức ép đáng kể từ Mỹ yêu cầu dừng nhập khẩu. Đầu năm nay, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã tăng gấp đôi thuế thương mại lên hàng hóa của Ấn Độ, lên tới 50%, một phần vì vấn đề này, theo lời ông Trump lúc đó.

Dưới đây là những thông tin về lượng dầu Nga mà Ấn Độ đang nhập khẩu, và cách New Delhi duy trì việc mua dầu từ Moscow bất chấp trừng phạt và áp lực quốc tế.

Vì sao Ấn Độ trở thành khách hàng lớn của dầu Nga?

Năm 2021, trước khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào tháng 2/2022, dầu Nga chỉ chiếm khoảng 2,5% tổng lượng dầu nhập khẩu của Ấn Độ, theo số liệu của Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ công bố tháng 2 năm nay.

Khi chiến sự bùng nổ, Mỹ và châu Âu liên tiếp tung ra nhiều lệnh trừng phạt nhằm cô lập Nga về kinh tế.

Từ đầu xung đột đến nay, Mỹ và các đồng minh đã áp hơn 21.000 lệnh trừng phạt lên Nga, nhắm vào cá nhân, cơ quan truyền thông, quân đội, cùng các ngành năng lượng, hàng không, đóng tàu và viễn thông của nước này.

Đáng chú ý nhất, vào tháng 12/2022, Nhóm G7, EU và Úc áp mức trần giá dầu Nga 60 USD/thùng để hạn chế nguồn tài chính của Moscow. Sau đó, EU và Anh hạ mức trần xuống khoảng 48 USD. Nhờ vậy, dầu Nga trở nên hấp dẫn hơn với các khách mua, đặc biệt là Ấn Độ và Trung Quốc. Nga đã bán dầu cho Ấn Độ với giá rất thấp, có lúc chỉ còn 35 USD/thùng vào tháng 3/2022. Trong khi đó, giá dầu Brent hiện giao dịch quanh mức 62,50 USD/thùng.

Ấn Độ đang mua bao nhiêu dầu từ Nga?

Tháng 10/2024, giá trị dầu thô Nga mà Ấn Độ nhập khẩu đạt mức kỷ lục 5,8 tỷ USD.

Cuối tháng này, Mỹ áp thêm các lệnh trừng phạt mới lên hàng trăm cá nhân và tổ chức của Nga, trong đó có chủ tàu, tàu chở dầu và các đơn vị giao dịch liên quan đến vận chuyển dầu thô Nga.

Sang tháng 11/2024, giá trị dầu Nga mà Ấn Độ mua giảm còn 3,9 tỷ USD, và đến tháng 12/2024 tiếp tục giảm xuống 3,2 tỷ USD.

Tuy vậy, tháng 1/2025, lượng dầu nhập khẩu từ Nga lại tăng lên 3,6 tỷ USD. Từ thời điểm đó, mức nhập khẩu dao động lên xuống theo từng tháng.

Ấn Độ đang chịu sức ép gì buộc nước này phải ngừng mua dầu Nga?

Tháng 8 năm nay, cố vấn thương mại Nhà Trắng Peter Navarro cho rằng việc Ấn Độ tiếp tục nhập dầu thô Nga đang giúp tài trợ cho chiến dịch quân sự của Moscow ở Ukraine và cần phải dừng lại.

Ông nói trên Financial Times: “Ấn Độ đang trở thành trung tâm thanh toán toàn cầu cho dầu Nga, biến dầu thô bị cấm vận thành các sản phẩm xuất khẩu có giá trị cao và mang lại cho Moscow nguồn ngoại tệ họ cần”.

Cũng trong tháng 8, Mỹ tăng gấp đôi thuế thương mại với hàng hóa Ấn Độ lên 50%, xem đó như một biện pháp trừng phạt vì New Delhi vẫn tiếp tục mua dầu Nga.

Đến tháng 10, ông Trump tuyên bố rằng Thủ tướng Modi đã cam kết sẽ ngừng mua dầu Nga.

“Vì tôi không hài lòng khi Ấn Độ tiếp tục mua dầu Nga, nên hôm nay ông ấy đảm bảo với tôi rằng họ sẽ dừng lại”, ông Trump nói tại một sự kiện ở Nhà Trắng. “Đó là một bước tiến lớn. Giờ chúng ta sẽ yêu cầu Trung Quốc làm điều tương tự”, ông nói thêm.

Tuy nhiên, trong cuộc phỏng vấn với báo chí Ấn Độ nhân hội nghị thượng đỉnh Nga - Ấn ngày 4/12, ông Putin bác bỏ tuyên bố của ông Trump. Ông nhấn mạnh: “Mỹ vẫn đang mua nhiên liệu hạt nhân từ chúng tôi cho các nhà máy điện của họ”. Năm 2023, Mỹ nhập khẩu uranium làm giàu từ Nga lên mức cao nhất trong hơn 10 năm qua, trị giá khoảng 1,2 tỷ USD.

Theo ông Putin, nếu Mỹ có quyền mua nhiên liệu từ Nga thì Ấn Độ cũng nên được hưởng “quyền tương tự”.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cũng nhắc lại quan điểm này trong cuộc họp báo qua điện thoại hôm thứ Hai, khẳng định: “Ấn Độ là một quốc gia có chủ quyền, họ giao dịch thương mại quốc tế và mua năng lượng ở nơi nào mang lại lợi ích. Theo chúng tôi được biết, các đối tác Ấn Độ sẽ tiếp tục chính sách đó để bảo đảm lợi ích kinh tế của họ”.

Ấn Độ làm sao để tiếp tục mua dầu Nga bất chấp các lệnh trừng phạt?

(Ảnh minh họa)

Vì sao các lệnh trừng phạt dầu mỏ Nga lại khiến Ấn Độ tăng mạnh nhập khẩu?

Ngày 22/10 vừa qua, ông Trump áp lệnh trừng phạt của Mỹ lên hai nhà khai thác dầu lớn nhất của Nga là Rosneft và Lukoil. Đây là lần đầu tiên trong nhiệm kỳ ông áp trừng phạt liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine.

Lệnh trừng phạt của Mỹ được ban hành đúng ngày EU thông qua gói trừng phạt thứ 19 nhằm vào Nga, và chỉ một tuần sau khi Anh cũng trừng phạt Rosneft và Lukoil.

Các biện pháp của Mỹ dự kiến có hiệu lực từ 21/11. Sau thời điểm này, việc mua dầu từ hai công ty Nga bị Mỹ trừng phạt sẽ bị siết lại, tạo ra một khoảng thời gian ngắn để các nhà nhập khẩu Ấn Độ tranh thủ mua dầu trước hạn.

Reuters dẫn một nguồn tin cho biết chỉ một ngày sau khi Mỹ công bố trừng phạt, các nhà máy lọc dầu nhà nước của Ấn Độ - gồm Indian Oil, Bharat Petroleum và Hindustan Petroleum - đã bắt đầu xem xét lại kế hoạch nhập dầu Nga.

Theo số liệu của Bộ Thương mại và Công nghiệp Ấn Độ đăng trên truyền thông nước này, tháng 10, Ấn Độ nhập 3,55 tỷ USD dầu thô Nga. Con số này thấp hơn mức 5,8 tỷ USD của tháng 10/2024, nhưng vẫn cao hơn nhiều so với thời điểm trước khi chiến sự ở Ukraine nổ ra.

Tuy nhiên, đầu tháng 11, Ấn Độ đã tăng mạnh lượng dầu mua từ Nga. Theo hãng phân tích năng lượng Vortexa, nhập khẩu dầu thô của Ấn Độ tăng thêm 220.000 thùng/ngày, lên 5 triệu thùng/ngày. Đây là mức cao theo mùa, gần bằng kỷ lục 5,05 triệu thùng/ngày vào tháng 3/2025.

Ngành lọc dầu của Ấn Độ có ba nhóm chính: Các công ty dầu khí nhà nước (NOC). Reliance Industries - doanh nghiệp tư nhân luôn tìm cách đa dạng hóa nguồn dầu thô. Nayara Energy - nhà máy lọc dầu tư nhân có phần lớn vốn Nga.

EU đã trừng phạt Nayara từ tháng 7/2025 vì mối liên hệ với Nga. Thế nhưng từ đó tới nay, công ty này lại càng tập trung vào dầu Nga, thậm chí còn tăng mạnh lượng mua.

Do đã nằm trong danh sách trừng phạt, Nayara gần như không còn chịu thêm rủi ro nào nếu tiếp tục phụ thuộc vào dầu Nga. Đến cuối tháng 10, doanh nghiệp đã nâng công suất Nhà máy lọc dầu Vadinar ở Gujarat lên 90-93%, theo Reuters. Trước đó, vào tháng 7 khi EU mới áp trừng phạt, công suất chỉ còn 70-80%.

Nhìn tổng thể, Ấn Độ vẫn tiếp tục nhập dầu Nga. Dù trừng phạt khiến lượng mua có giảm so với trước, New Delhi vẫn dự kiến nhập khoảng 600.000 thùng/ngày trong tháng 1 tới. Con số này thấp hơn nhiều so với mức 1,6-1,8 triệu thùng gần đây, nhưng không hề chạm mức bằng 0, theo Bloomberg.

Ấn Độ sẽ tiếp tục nhập khẩu dầu Nga như thế nào?

Reuters dẫn lời Prashant Vashisht, Phó Chủ tịch ICRA - một tổ chức xếp hạng tín dụng của Ấn Độ - cho biết Rosneft và Lukoil hiện chiếm khoảng 60% lượng dầu Nga mà Ấn Độ mua. Theo S&P Global, dựa trên dữ liệu từ các cơ quan Nga, riêng Rosneft đã chiếm gần một nửa sản lượng dầu của Nga và khoảng 6% nguồn cung toàn cầu.

Vì vậy, để duy trì nhập khẩu dầu Nga, Ấn Độ sẽ phải tìm đến các nguồn cung khác. Một trong số đó là Surgutneftegaz - doanh nghiệp gần như chưa bao giờ bị ảnh hưởng toàn diện bởi các lệnh trừng phạt.

Ấn Độ trước đây cũng đã mua dầu từ Gazprom Neft, công ty chỉ bị trừng phạt theo từng lĩnh vực chứ không bị phong tỏa hoàn toàn. Điều này đồng nghĩa Washington hạn chế một số hoạt động của doanh nghiệp, nhưng không cấm hoàn toàn việc giao dịch.

Ngoài ra, Ấn Độ có thể tiếp tục nhập dầu Nga thông qua “đội tàu bí mật” - những tàu chở dầu cũ, sử dụng bảo hiểm và cờ từ các nước ngoài phương Tây, giúp chúng dễ dàng né các biện pháp trừng phạt.

Theo báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí sạch (CREA) công bố tháng 11, từ tháng 1 đến tháng 9 năm nay, Ấn Độ đã nhập 5,4 triệu tấn dầu Nga được vận chuyển bởi 30 tàu dùng cờ giả.