Toshiba, tượng đài nước Nhật sụp đổ vì các vụ bê bối

13:41 | 25/03/2023

(PetroTimes) - Từng là tập đoàn vô cùng hưng thịnh về công nghiệp và công nghệ tại Nhật Bản, có nguồn gốc từ cuối thế kỷ 19, Toshiba tuyên bố hôm thứ Năm rằng họ chấp thuận đề nghị tiếp quản của một tập đoàn Nhật Bản với giá khoảng 2.000 tỷ yên (14 tỷ euro).

Toshiba, tượng đài nước Nhật sụp đổ vì các vụ bê bối

Nếu việc mua lại này được các cổ đông chấp thuận, nó sẽ đánh dấu phần kết của tám năm đầy hỗn loạn mà tập đoàn phải chịu kể từ năm 2015 và sau đây là các giai đoạn chính.

2015: Bê bối gian lận tài chính

Vào năm 2015, Toshiba bị nghi vấn về những điểm bất thường trong sổ sách kế toán của tập đoàn. Vụ bê bối được xác nhận và bắt đầu phình to một cách nhanh chóng. Các sổ sách này đã bị khai khống tổng cộng hơn một tỷ euro từ năm 2008 đến 2014.

Cổ phiếu của tập đoàn lao dốc, CEO từ chức và tái cơ cấu trên diện rộng. Năm 2022, Toshiba chỉ còn 116.000 nhân viên, so với 200.000 vào năm 2015.

2016: Giải quyết hậu quả và những lo ngại mới

Buộc phải giải vây nhanh chóng, Toshiba đẩy mạnh việc bán tài sản, đặc biệt là thiết bị y tế và thiết bị gia dụng.

Tuy nhiên, tập đoàn này đã phải chịu khoản lỗ ròng tương đương 3,8 tỷ euro trong năm 2015/2016.

Vào cuối năm 2016, Toshiba đã công bố các khoản lỗ có thể lên tới hàng tỷ đô la, liên quan đến công ty con thiết bị hạt nhân Westinghouse của Mỹ.

2017: Thất bại Westinghouse

Westinghouse phá sản vào cuối tháng 3/2017. Vụ việc này đã gây ra khoản lỗ ròng kỷ lục 7,5 tỷ euro cho Toshiba trong năm 2016/2017. Tập đoàn này có nguy cơ bị hủy niêm yết khỏi Sở giao dịch chứng khoán Tokyo nếu không nhanh chóng thanh toán.

Tập đoàn buộc phải bán viên ngọc quý của mình, công ty kinh doanh chip chiến lược Toshiba Memory, đã bị đóng cửa vào cuối năm 2017 với mức tăng vốn tương đương khoảng 4,5 tỷ euro. Nhiều quỹ hoạt động nước ngoài đang đổ xô vào lĩnh vực này.

2018-2019: Cuộc nhượng quyền mới

Việc bán Toshiba Memory cho một tập đoàn do quỹ Bain Capital của Mỹ dẫn đầu đã được hoàn thành vào năm 2018 với giá 18 tỷ euro. Toshiba sau đó đã mua lại 40% công ty con cũ của mình, đổi tên thành Kioxia.

Tập đoàn đã tránh bị hủy niêm yết khỏi Sở giao dịch chứng khoán Tokyo bằng cách bán Westinghouse.

Toshiba tiếp tục nhượng quyền khối tài sản và đẩy mạnh việc tái cơ cấu. NuGen, công ty con của Toshiba ở Anh trong lĩnh vực hạt nhân, đã bị thanh lý và tập đoàn chỉ còn hoạt động tại Nhật Bản. Toshiba cũng đang thoái vốn khỏi phân khúc LNG (khí đốt tự nhiên hóa lỏng) tại Mỹ, được Total của Pháp mua lại vào năm 2019.

2020-2022: Tranh giành quyền lực

Toshiba tiếp tục lành mạnh hoá nguồn tài chính và cải cách việc quản trị, với phần lớn các giám đốc đến từ bên ngoài.

Nhưng các vụ bê bối khác về gian lận tài chính vẫn diễn ra ở các công ty con và mối quan hệ với các cổ đông cũng dần xấu đi. Cuộc khủng hoảng bắt đầu nhân rộng sau cuộc họp đại hội đồng cổ đông (AGM) bất thường của tập đoàn vào mùa hè năm 2020, vết rạn từ những nghi ngờ về sự bất thường.

Vào tháng 4/2021, tập đoàn thông báo rằng họ đã nhận được đề xuất tiếp quản từ công ty cổ phần tư nhân CVC Capital Partners, công ty này định giá Toshiba gần 21 tỷ USD.

Một tuần sau, CEO của Toshiba, Nobuaki Kurumatani, bị sa thải. Lời đề nghị mua Toshiba của CVC đã bị chôn vùi kể từ đó.

Đầu tháng 6/2021, một báo cáo độc lập năm 2020 kết luận rằng Toshiba đã thao túng Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp (Meti) để ngăn chặn một số cổ đông thực hiện quyền của họ.

Các cổ đông đã phủ quyết ngay sau khi bầu lại Chủ tịch Hội đồng quản trị Osamu Nagayama, một cuộc bỏ phiếu trừng phạt vô cùng hiếm hoi ở Nhật Bản. Satoshi Tsunakawa được bổ nhiệm làm CEO tạm quyền.

Vào cuối năm 2021, Toshiba, từ lâu đã bị các cổ đông thúc ép để tối đa hóa giá trị lợi ích, đã công bố một dự án spin-off. Nhưng kế hoạch này bị các cổ đông từ chối vào tháng 3/2022. Tháng sau, Toshiba tạm dừng kế hoạch và đồng ý xem xét nghiêm túc bất kỳ đề nghị tiếp quản nào đi kèm.

2022-2023: Đoạn kết dài

Vào tháng 5/2022, tập đoàn cho biết họ đã nhận được mười lời đề nghị từ những người mua hoặc đối tác tiềm năng. Chủ tịch Satoshi Tsunakawa, người đã bàn giao quyền quản lý chung cho Taro Shimada vài tháng trước đó, đã quyết định từ chức. Hai đại diện trong các cổ đông đã tham gia Hội đồng quản trị ngay sau đó.

Vào tháng 2/2023, Toshiba xác nhận rằng họ đã nhận được "đề xuất" từ một tập đoàn Nhật Bản do quỹ Đối tác Công nghiệp Nhật Bản (JIP) dẫn đầu.

Ngày 23/3, hội đồng quản trị của Toshiba cho biết họ chấp thuận giá thầu tiếp quản tập đoàn, tương đương 14 tỷ euro, dự kiến ra mắt sớm nhất vào cuối tháng 7.