Ngành lọc dầu toàn cầu bị ảnh hưởng ra sao khi dầu Nga tìm thấy thị trường mới?

Vào tháng 12/2022 và tháng 2/2023, các nước phương Tây đã áp đặt nhiều biện pháp trừng phạt và cơ chế giá trần đối với dầu thô và những sản phẩm dầu mỏ của Nga, làm thắt chặt nguồn cung dầu toàn cầu.

Tuy nhiên, Nga vẫn tiếp tục vận chuyển dầu với giá thấp, giúp hai khách hàng chính của họ - Ấn Độ và Trung Quốc, nâng sản lượng lọc dầu và xuất khẩu. Mặt khác, một số lượng lớn những sản phẩm dầu mỏ của Nga được gửi đến những trung tâm tồn trữ và tái xuất khẩu dầu mỏ trên toàn thế giới.

Ngoài ra, một số địa điểm lọc dầu mới ở Trung Đông và Trung Quốc sẽ đi vào hoạt động trong năm nay, giúp sản xuất thêm nhiều sản phẩm dầu mỏ với mục đích xuất khẩu. Điều này sẽ tiếp tục làm giảm biên lợi nhuận lọc dầu.

Trong cuộc họp báo cáo thu nhập hôm 21/4, Reliance Industries (Ấn Độ) - công ty vận hành khu phức hợp lọc dầu lớn nhất thế giới, cho biết tỷ suất lợi nhuận của dầu diesel đã giảm. Nguyên nhân là do Nga có nguồn cung dầu diesel mạnh, còn châu Âu thì trải qua một mùa đông ôn hòa, giúp trữ được nhiều khí đốt hơn.

Cũng theo công ty, nhu cầu sử dụng dầu diesel để thay thế khí tự nhiên trong hoạt động sản xuất điện cũng đã giảm, vì giá khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) giao ngay đã hạ nhiệt.

Theo định giá của Reuters, biên lợi nhuận tinh chế dầu diesel cho sà lan châu Âu đã giảm xuống mức thấp nhất tính từ tháng 2/2022, dưới áp lực từ lưu lượng nhập khẩu cao và hoạt động khởi động lại những nhà máy lọc dầu của Pháp sau nhiều cuộc đình công. Vào 2 tuần trước, giá sản phẩm là 13,70 USD/thùng.

Tương tự, biên lợi nhuận dầu diesel ở châu Á đã giảm 31% trong tháng 4 - mức thấp nhất từng được ghi nhận từ tháng 1/2022. Nguyên nhân bắt nguồn từ tồn kho cao và quyết định ngừng giao dịch sang châu Âu trong nhiều tháng.

Lợi nhuận từ hoạt động chế biến một thùng dầu Brent trong một nhà máy lọc dầu thông thường của châu Âu đã chạm mức thấp nhất trong giai đoạn từ tháng 1/2022 cho đến nay. Trong tháng 4/2022, lợi nhuận lọc dầu Brent là 3,56 USD/thùng (-71%). Còn ở châu Á, lợi nhuận lọc dầu Brent tháng 4 chỉ là 2,54 USD/thùng (-57%).

Mỹ thu về lợi nhuận bán xăng cao

Theo ông Mathew Blair - nhà phân tích lọc dầu tại công ty nghiên cứu năng lượng Tudor, Pickering, Holt & Co, nhu cầu sản phẩm chưng cất tại Mỹ còn khá yếu, do chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố kinh tế vĩ mô, bao gồm cả vấn đề sản xuất công nghiệp giảm.

Tuy nhiên, biên lợi nhuận xăng dầu của Mỹ sẽ tăng, xét thấy nhu cầu tham gia giao thông cao trong mùa hè, còn tồn kho chiến lược thì đang cạn. Theo Refinitiv, nếu như vậy, biên lợi nhuận lọc dầu WTI sẽ là khoảng 21 USD/thùng.

Lần đầu tiên trong 8 tuần, tồn kho xăng đã bất ngờ tăng. Dù vậy, theo công ty tư vấn năng lượng FGE, mức tồn kho vẫn còn thấp hơn 9,9 triệu thùng so với mức bình quân của năm 2015-2019, và thấp hơn 8,8 triệu thùng so với mức bình quân năm trước.

Tại châu Á, để cải thiện tỷ suất lợi nhuận của họ, các nhà máy lọc dầu đã tăng sản lượng xăng và giảm sản lượng dầu diesel. Trong một báo cáo ngày 21/4, FGE cho biết thêm, việc Trung Quốc nâng sản xuất và xuất khẩu có thể sẽ làm thuyên giảm tình trạng thâm hụt nhiên liệu hàng tháng của khu vực kể từ tháng 5.

Tương tự, biên lợi nhuận xăng của châu Âu đang chịu áp lực, vì mặc dù hoạt động xuất khẩu trên tuyến đường xuyên Đại Tây Dương phục hồi so với tháng trước, nhu cầu hàng hóa của những thị trường chủ chốt ở Tây Phi lại giảm mạnh.

Theo dữ liệu của Refinitiv, tính đến tháng 4, Tây Bắc Âu chỉ xuất khẩu được 1,27 triệu tấn lô hàng đến cả hai địa điểm trên, giảm so với con số 1,79 triệu tấn vào tháng trước, và thấp hơn nhiều so với con số 1,84 triệu tấn của giai đoạn cùng kỳ năm 2022.

Nga tăng cường vận chuyển nhiên liệu tới các nước châu Phi sau khi Liên minh châu Âu cấm vận sản phẩm từ Nga vào ngày 5/2. Ngoài ra, xuất khẩu của Hà Lan sang những nước có thu nhập thấp, bao gồm cả những nước châu Phi, cũng đã giảm. Nguyên nhân bắt nguồn từ việc thông qua những quy định mới của Hà Lan về tiêu chuẩn nhập khẩu nhiên liệu. Quy định có hiệu lực từ ngày 1/4.

Chính phủ Úc hỗ trợ 2 tỷ USD cho ngành lọc dầu

Úc chi 1,8 tỷ đô-la hỗ trợ ngành lọc dầu

Bốn thách thức lớn của ngành lọc dầu

Ngọc Duyên

AFP