Lời hứa giảm giá dầu của ông Trump: Cơ hội và thách thức cho các thị trường mới nổi
 |
| Tổng thống Donald Trump đã hứa sẽ tăng cường sản xuất dầu để giảm một nửa chi phí năng lượng. Ảnh AP |
Cụ thể, ông Trump, vị tổng thống tương lai của quốc gia sản xuất dầu lớn nhất thế giới, không thể đơn phương kiểm soát hoàn toàn giá dầu. Mỹ có ảnh hưởng hạn chế đối với OPEC+ và không có công cụ trực tiếp để điều khiển sản lượng dầu. Tuy nhiên, triển vọng kinh tế không chắc chắn ở các nước tiêu thụ dầu lớn như Trung Quốc và khả năng cung vượt cầu đã khiến các nhà đầu tư lo ngại về tác động của cam kết này.
Thomas Haugaard, quản lý danh mục đầu tư nợ của các thị trường mới nổi tại Janus Henderson, nhận định: "Mỗi quốc gia sẽ đối mặt với những thách thức riêng khi giá dầu giảm. Với hơn một nửa các khoản đầu tư vào thị trường mới nổi tập trung vào các nước nhập khẩu dầu lớn, việc giá dầu giảm sẽ tạo ra cả cơ hội và thách thức."
Dưới đây là một cái nhìn tổng quan về những quốc gia có thể là người thắng hoặc thua nếu giá dầu toàn cầu giảm xuống khoảng 40 USD mỗi thùng, tức là thấp hơn một nửa so với mức giá hiện tại.
Các nhà sản xuất: thách thức và cơ hội
Các nhà sản xuất dầu lớn như Ả Rập Xê Út sẽ chịu tác động tiêu cực nhất từ việc giảm giá dầu. Tuy nhiên, với nhiều quỹ tài sản quốc gia và khả năng tiếp cận dễ dàng các khoản vay quốc tế, Ả Rập Xê Út có thể đối phó tốt hơn.
Sau sự sụt giảm giá dầu trong những năm gần đây, Ả Rập Xê Út và các quốc gia vùng Vịnh khác như Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất đã tìm cách đa dạng hóa nền kinh tế và phát triển thị trường nợ trong nước. Tuy nhiên, JPMorgan dự báo, để đối phó với việc giảm giá dầu, Ả Rập Xê Út có thể phải cắt giảm các dự án lớn như thành phố tương lai NEOM, trị giá 500 tỷ đô la.
Đối với các nhà sản xuất dầu nghèo hơn như Angola, Ecuador và Nigeria, sự sụt giảm giá sẽ gây ra thiệt hại lớn hơn. David Rees, nhà kinh tế trưởng về thị trường mới nổi tại Schroders, cho biết: "Các quốc gia này phụ thuộc quá nhiều vào dầu mỏ để kiếm ngoại tệ và cần giá dầu khoảng 100 đô la một thùng để cân bằng ngân sách. Thêm vào đó, họ không có kinh tế dự phòng, gánh nặng nợ hiện tại và khả năng tiếp cận vốn hạn chế càng làm trầm trọng thêm tình hình."
Các nước nhập khẩu dầu như Trung Quốc, Ấn Độ và nhiều nước châu Phi có thể hưởng lợi từ việc giảm giá dầu, khi lạm phát giảm và nhu cầu ngoại tệ cũng giảm theo. Các nước nhập khẩu nhỏ hơn như Nam Phi, Indonesia, Kenya, Pakistan, Thái Lan và Thổ Nhĩ Kỳ cũng có thể hưởng lợi.
Theo ông Rees, nếu giá dầu giảm xuống 40 đô la một thùng, lạm phát năng lượng có thể giảm khoảng 15% trong năm tới.
Lợi ích của những nền kinh tế lớn hơn?
Đối với các quốc gia nhập khẩu dầu, việc giá dầu giảm có thể giúp làm dịu lạm phát và giảm nhu cầu ngoại tệ. Trung Quốc và Ấn Độ là hai ví dụ điển hình, với mức chi tiêu cho nhập khẩu dầu lần lượt khoảng 300 tỷ và gần 200 tỷ đô la Mỹ.
Không chỉ các cường quốc, mà cả các quốc gia nhập khẩu dầu quy mô nhỏ hơn như Nam Phi, Indonesia, Kenya, Pakistan, Thái Lan và Thổ Nhĩ Kỳ cũng có thể thu được lợi ích từ sự sụt giảm giá dầu.
Ông Rees từ công ty Schroders nhận định: “Nếu giá dầu giảm xuống còn 40 đô la một thùng, thay vì lạm phát năng lượng gần như bằng không trong năm tới, con số này có thể giảm xuống dưới 15%”.
Các nền kinh tế mới nổi đang trợ cấp nhiên liệu hóa thạch có thể thu được lợi ích còn lớn hơn. Venezuela và Iran là hai ví dụ điển hình, khi hơn 20% GDP của họ được dành cho việc trợ cấp nhiên liệu.
Cảnh báo
Việc giảm giá dầu không đảm bảo rằng nền kinh tế sẽ được cứu vớt, đặc biệt nếu đi kèm với chiến tranh thương mại mà những đe dọa về thuế của Trump.
Theo các nhà phân tích, điều này có thể làm giảm tăng trưởng kinh tế toàn cầu và gây ra một cú sốc về nhu cầu, với tác động tiêu cực trên toàn thế giới.
Nam Phi là quốc gia xuất khẩu platinum, than và sắt, sẽ gặp khó khăn nếu giá các nguyên liệu thô toàn cầu tiếp tục giảm.
Ngoài ra, sự suy yếu của các bảng cân đối tài chính của các nhà sản xuất dầu giàu có nhất thế giới có thể có những tác động lan tỏa.
Ai Cập, Kenya và Pakistan - những quốc gia nhập khẩu có mức nợ cao đã phải vay vốn quốc tế trong những năm gần đây - sẽ bị ảnh hưởng nếu các nhà sản xuất Vùng Vịnh, chẳng hạn như UAE, ngừng chi tiêu trong khi đối mặt với sự giảm giá dầu.
Việc giảm giá dầu cũng có thể làm chậm quá trình chuyển đổi sang việc từ bỏ nhiên liệu hóa thạch, điều này sẽ làm tổn hại triển vọng dài hạn của một số quốc gia mới nổi nhập khẩu năng lượng và gia tăng các chi phí liên quan đến biến đổi khí hậu mà họ phải đối mặt.
Ông Alejo Czerwonko, giám đốc đầu tư thị trường mới nổi cho khu vực Mỹ Latinh tại UBS Global Wealth Management, nhận định: "Sự giảm giá mạnh có thể đi kèm với các giai đoạn suy thoái kinh tế toàn cầu, điều này không tốt cho các thị trường mới nổi. Vì vậy, việc tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến việc giá dầu giảm là rất quan trọng."
H.Phan
AFP
