"Cơn sốt" LNG Mỹ: Nhà khai thác hưởng lợi, người tiêu dùng chịu thiệt

(Ảnh minh họa)

Ở mức 3,03 USD/mmBtu, giá khí đã xuống mức thấp nhất kể từ cuối tháng 9, tuy nhiên vẫn cao hơn đáng kể so với cùng kỳ tháng 10/2024. Xuất khẩu LNG tăng mạnh có thể là một phần nguyên nhân. Tình hình này đang tạo ra thế tiến thoái lưỡng nan cho Tổng thống Donald Trump.

Khi nhậm chức, ông Trump cam kết sẽ khiến năng lượng Mỹ vừa rẻ vừa thống trị toàn cầu. Với dầu mỏ, điều đó đồng nghĩa giá xăng thấp trong nước và xuất khẩu ngày càng tăng. Với khí tự nhiên, mục tiêu cũng tương tự, nhưng việc đạt được cả hai điều này cùng lúc lại không dễ, vì chúng mâu thuẫn với nhau.

Xuất khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Mỹ đã liên tục lập kỷ lục kể từ đầu năm. Dữ liệu tháng 9 cho thấy 9,4 triệu tấn LNG được xuất khẩu - tăng nhẹ so với mức kỷ lục tháng 8 là 9,3 triệu tấn. Nhiều khả năng, khi châu Âu gấp rút tích trữ khí cho mùa đông, một kỷ lục mới sẽ lại được thiết lập trong tháng 10. Câu hỏi hiện nay là liệu các nhà khai thác khí của Mỹ có thể và có muốn theo kịp tốc độ tăng xuất khẩu này hay không.

Giống như ngành khai thác dầu, các nhà khai thác khí tự nhiên của Mỹ rất nhạy cảm với biến động giá. Khi giá duy trì ở mức thấp trong thời gian dài, họ thường cắt giảm sản lượng. Nhưng hiện tại, không có lý do để làm vậy - giá khí đã tăng khoảng 1 USD/mmBtu so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi triển vọng nhu cầu vẫn cực kỳ khả quan: trong nước, sự bùng nổ của các trung tâm dữ liệu (data center) đang thúc đẩy xây dựng thêm các nhà máy điện chạy khí, còn châu Âu thì cam kết mua thêm năng lượng từ Mỹ. Một điểm cộng cho chiến lược "thống trị năng lượng" của Trump, nhưng lại đi ngược với mục tiêu "năng lượng rẻ trong nước".

Theo Wall Street Journal, ngành dầu khí đá phiến đã giúp Mỹ trở thành siêu cường về khí đốt. Tuy nhiên, các mỏ đá phiến đang dần suy giảm, khiến chi phí khai thác ngày càng cao. Điều này sẽ khiến khí đốt trở nên đắt hơn cả với người tiêu dùng trong nước lẫn khách hàng nước ngoài.

Chuyên gia Eugene Kim của Wood Mackenzie nói với WSJ: "Nếu Mỹ muốn đẩy mạnh xuất khẩu LNG, đáp ứng nhu cầu từ ngành dữ liệu và điện, thì phải chấp nhận mức giá cao hơn. Điều đó mâu thuẫn với mục tiêu năng lượng giá rẻ mà ông Trump mong muốn".

Na Uy đã từng trải qua điều tương tự vài năm trước: khi tăng xuất khẩu điện và khí sang châu Âu đang khủng hoảng, giá điện trong nước cũng tăng mạnh, khiến người dân phản đối. Chính phủ nước này sau đó buộc phải giới hạn xuất khẩu năng lượng để giữ giá trong nước ở mức phải chăng.

Trước đó, Tom Summers, Giám đốc bộ phận giao dịch LNG của Shell, cho biết: "Các dự báo cập nhật cho thấy thế giới sẽ cần nhiều khí đốt hơn cho phát điện, sưởi ấm, làm mát, công nghiệp và vận tải để đáp ứng các mục tiêu phát triển và giảm phát thải".

Báo cáo của Shell dự đoán nhu cầu LNG toàn cầu sẽ tăng 60% vào năm 2040. Trong khi đó, theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA), xuất khẩu LNG của Mỹ trong tháng 7 đạt 14 tỷ feet khối/ngày, và có thể tăng lên 27 tỷ feet khối/ngày. Một viễn cảnh "trong mơ" cho các nhà xuất khẩu LNG của Mỹ, đặc biệt dưới thời chính quyền ủng hộ mở rộng năng lực xuất khẩu. Nhưng với người tiêu dùng trong nước, lại là chuyện khác.

Giá khí tự nhiên Mỹ tăng là điều gần như không thể tránh khỏi, do các mỏ đá phiến đang dần cạn kiệt - tương tự như tình trạng ở các mỏ dầu. Một phần lớn khí đốt của Mỹ đến từ khí đồng hành. Khi những "điểm ngọt" của mỏ dần cạn, chi phí khai thác sẽ tăng cao hơn, kéo theo giá bán cuối cùng tăng theo.

Theo các lãnh đạo ngành khí được WSJ dẫn lời, các nhà khai thác cần giá khoảng 5 USD/mmBtu mới đủ động lực đầu tư vào các khu vực khai thác kém hiệu quả và tốn kém hơn - tức là gấp đôi mức tăng giá trong 12 tháng qua. Nếu không đạt mức này, nguồn cung có thể thắt chặt do ít giếng mới được khoan, và điều đó cũng sẽ khiến giá tăng.

Tuy nhiên, các nhà khai thác không mong điều này, vì giá quá cao sẽ làm giảm nhu cầu.

"Chúng tôi muốn thấy giá năng lượng ổn định lâu dài. Điều chúng tôi không muốn là nhu cầu bị phá hủy vì giá biến động quá mạnh", Giám đốc điều hành của Aeton Energy Management nói.

Sự ổn định dài hạn của giá năng lượng vẫn là một giấc mơ xa vời, nhưng cả dầu và khí đốt đều có cầu khá ít co giãn. Điều đó có nghĩa là mọi người nên chuẩn bị cho kịch bản giá khí đốt tiếp tục tăng.

Mai Lâm