Liên Hợp Quốc cảnh báo về tác động của nền kinh tế kỹ thuật số

08:28 | 13/07/2024

(PetroTimes) - Liên Hợp Quốc cảnh báo hôm thứ Tư rằng sự trỗi dậy của nền kinh tế kỹ thuật số đang có những tác động "ngày càng nghiêm trọng" đến môi trường, giữa việc tiêu thụ nước và điện trong các trung tâm dữ liệu và sự cạn kiệt nguyên liệu thô.

Liên Hợp Quốc cảnh báo về tác động của nền kinh tế kỹ thuật số. Hình minh họa

“Tăng cường tính bền vững của tăng trưởng kỹ thuật số”

Khi sự phát triển của trí tuệ nhân tạo giúp thúc đẩy nền kinh tế kỹ thuật số, UNCTAD, cơ quan thương mại và phát triển của Liên hợp quốc, đã kêu gọi thực hiện “các chính sách mạnh mẽ để tăng cường tính bền vững của tăng trưởng kỹ thuật số”, nhấn mạnh rằng các nước đang phát triển phải gánh chịu một phần trong thiệt hại về môi trường.

Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres cho biết trong một báo cáo công bố hôm thứ Tư: “Số hóa tiếp tục phát triển với tốc độ cực nhanh, làm thay đổi cuộc sống và sinh kế”. Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng sự bùng nổ thiếu kiểm soát của nền kinh tế kỹ thuật số có nguy cơ khiến một bộ phận dân số bị bỏ lại phía sau và làm trầm trọng thêm những thách thức về môi trường.

Ông đặc biệt trích dẫn những rủi ro về cạn kiệt nguyên liệu thô được sử dụng cho công nghệ kỹ thuật số, tăng mức tiêu thụ nước và năng lượng, rủi ro về chất lượng không khí và chất thải liên quan đến số hóa, những nguy cơ này “được nhấn mạnh bởi các công nghệ mới nổi như trí tuệ nhân tạo”.

Hiện tại, dữ liệu liên quan đến tác động của trí tuệ nhân tạo đến môi trường vẫn còn khá ít. Rebeca Grynspan, Tổng thư ký UNCTAD, kêu gọi những gã khổng lồ công nghệ làm gương bằng cách tạo ra dữ liệu tiêu chuẩn hóa về chủ đề này.

Chương trình điều khiển bằng AI

Các tập đoàn lớn như Google và Microsoft đã cam kết đạt mục tiêu trung hòa carbon vào cuối thập kỷ này. Nhưng Google gần đây đã báo cáo lượng phát thải khí nhà kính tăng 48% so với năm 2020, do sự gia tăng các trung tâm dữ liệu cần thiết để phát triển trí tuệ nhân tạo.

Trong báo cáo về tính bền vững, gã khổng lồ công nghệ thông tin Microsoft đã đề cập đến mức phát thải khí nhà kính vào năm ngoái tăng 29% so với năm 2020.

Theo một báo cáo từ ngân hàng đầu tư Mỹ công bố vào tháng trước, sự trỗi dậy của AI sẽ thúc đẩy các gã khổng lồ công nghệ đầu tư khoảng 1.000 tỷ USD trong vài năm tới, đặc biệt là cho các trung tâm dữ liệu, bộ vi xử lý và cơ sở hạ tầng.

Nhưng hiện tại, họ vẫn có "rất ít dữ kiện để chứng minh" bất chấp những khoản đầu tư này, ngân hàng Mỹ nhấn mạnh và tự hỏi liệu số tiền lớn này có mang lại lợi nhuận và giúp thu hồi vốn đầu tư hay không.

Theo Shamika Sirimanne, người phụ trách các vấn đề công nghệ và hậu cần tại UNCTAD, câu hỏi AI sẽ được sử dụng cho mục đích gì vẫn chưa tìm được câu trả lời. “Nhưng chúng ta phải bắt đầu cuộc thảo luận này trước khi quá muộn”, bà nhấn mạnh.

Khai thác bitcoin tiêu thụ nhiều điện hơn Bỉ

Trong báo cáo của mình, UNCTAD đã nhân rộng các ví dụ về thiệt hại do nền kinh tế kỹ thuật số gây ra.

Năm 2020, lĩnh vực công nghệ thông tin và truyền thông đã tạo ra từ 0,69 đến 1,6 gigat carbon dioxide, tương đương khoảng 1,5% đến 3,2% tổng lượng phát thải khí nhà kính trên toàn thế giới. Mức phát thải này có thể so sánh với vận tải hàng không hoặc vận tải biển.

Báo cáo cũng minh họa rằng việc sản xuất một chiếc máy tính nặng 2 kg cần khoảng 800 kg nguyên liệu thô. Và nhu cầu về khoáng sản cần thiết cho số hóa, như than chì, lithium và coban, có thể tăng 500% vào năm 2050.

Vào năm 2022, các trung tâm dữ liệu tiêu thụ 460 terawatt giờ điện và mức tiêu thụ này dự kiến sẽ tăng gấp đôi vào năm 2026.

Ở Ireland, mức tiêu thụ đã tăng hơn bốn lần từ năm 2015 đến năm 2022, chiếm 18% lượng điện sử dụng trong nước. Con số này có thể tăng lên 28% vào năm 2031, theo báo cáo.

Năng lượng cần thiết để khai thác Bitcoin, loại tiền điện tử nổi tiếng thế giới, đã tăng 34% từ năm 2015 đến năm 2023, đạt mức ước tính là 121 TWh, nhiều hơn mức tiêu thụ điện hàng năm của Bỉ hoặc Phần Lan, dưới 90 TWh, bà Grynspan cho biết trong một cuộc họp báo.

Do đó, đây không phải là điều ngoại lệ, bà khẳng định. Theo bà, nếu số hóa là một động cơ “được hoan nghênh và cần thiết” cho tăng trưởng kinh tế, thì sự tăng trưởng này phải “toàn diện và bền vững”.