G7 tìm cách giảm ảnh hưởng của Trung Quốc với đất hiếm

G7 đáp trả trước việc Trung Quốc siết chặt xuất khẩu đất hiếm, gây áp lực lên chuỗi cung ứng toàn cầu. (Ảnh: AFP)

Các nước thuộc Nhóm G7 vừa thông báo triển khai hơn 20 dự án nhằm tái cấu trúc chuỗi cung ứng khoáng sản chiến lược trên phạm vi toàn cầu, trong bối cảnh Trung Quốc hiện nắm giữ vị thế thống lĩnh trong lĩnh vực then chốt này. Đây cũng là động thái cụ thể đầu tiên của Liên minh Sản xuất Khoáng sản Chiến lược G7 - cơ chế hợp tác mới được giới thiệu sau cuộc họp cấp Bộ trưởng tại Toronto.

Những sáng kiến nói trên sẽ tập trung vào các khâu khai thác, tinh luyện và chế biến các kim loại quan trọng như lithium, cobalt, nickel và đất hiếm - vốn là những nguyên liệu cốt lõi trong sản xuất linh kiện điện tử, xe điện và thiết bị quốc phòng. Hiện Trung Quốc kiểm soát phần lớn các công đoạn công nghiệp trong chuỗi này, làm dấy lên lo ngại ngày càng tăng từ các nền kinh tế phát triển về rủi ro phụ thuộc và sức ép chiến lược.

Khung pháp lý chung để đa dạng hóa nguồn cung

Bộ trưởng Năng lượng Canada, ông Tim Hodgson cho biết mục tiêu của G7 là “giảm sự tập trung thị trường” thông qua việc hỗ trợ xây dựng các chuỗi giá trị độc lập, không phụ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc. Ông cũng thừa nhận rằng một hệ sinh thái hoàn chỉnh - từ khai mỏ đến sản xuất nam châm - hiện gần như chỉ tồn tại tại Trung Quốc, và việc tái tạo mô hình này ở nơi khác sẽ cần nhiều năm đầu tư liên tục và bài bản.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh các căng thẳng thương mại vẫn chưa hạ nhiệt, dù Bắc Kinh đã tạm thời đình chỉ một số hạn chế xuất khẩu đất hiếm trong vòng một năm. Tuy nhiên, các nước G7 xem đây chỉ là biện pháp mang tính ngắn hạn, và vẫn kiên định theo đuổi một cấu trúc pháp lý bền vững ở cấp độ quốc tế nhằm tạo đối trọng dài hạn.

Thúc đẩy năng lực công nghiệp ngoài Trung Quốc

Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright khẳng định Washington đồng thuận với lập trường của G7 trong việc bảo đảm nguồn cung. Ông nhấn mạnh Mỹ cần xây dựng năng lực tự chủ - từ khai thác, tinh luyện cho đến sản xuất linh kiện từ đất hiếm - đồng thời cáo buộc Trung Quốc đã “gạt phần còn lại của thế giới ra ngoài cuộc chơi” bằng các thực hành thương mại đi ngược quy luật thị trường.

Nhiều dự án trong gói kế hoạch mới sẽ dựa trên mô hình hợp tác giữa chính phủ và doanh nghiệp, đi kèm các khung pháp lý thống nhất để rút ngắn thủ tục cấp phép. Các nước thành viên thống nhất sẽ đơn giản hóa quy trình phê duyệt khai thác, nâng chuẩn minh bạch và đẩy mạnh hỗ trợ tài chính thông qua hệ thống ngân hàng phát triển công.

Những cam kết triển khai theo lộ trình xuyên quốc gia

G7 chưa công bố mốc thời gian cụ thể, nhưng các dự án đầu tiên dự kiến sẽ được kích hoạt từ năm 2026, sau đó mở rộng dần mạng lưới khai thác và các trung tâm chế biến nằm ngoài châu Á. Tổng kinh phí dự kiến khoảng 12 tỷ USD, với cơ cấu vốn pha trộn giữa ngân sách công và đầu tư tư nhân trong 5 năm.

Các bộ trưởng G7 nhấn mạnh nhu cầu điều phối chính sách quản lý giữa các nước thành viên nhằm tăng khả năng chống chịu trước rủi ro địa chính trị. Việc hình thành các chuỗi cung ứng tự chủ được xem như một phần của chiến lược dài hạn nhằm bảo vệ nền tảng công nghiệp của nhóm, đặc biệt ở các lĩnh vực công nghệ then chốt và nhạy cảm.

Trung Quốc tố cáo Mỹ “bắt nạt đơn phương”

Phương Tây cần cả thập kỷ để đuổi kịp Trung Quốc trong cuộc đua đất hiếm

Mỹ làm gì để đảm bảo chuỗi cung ứng đất hiếm?

Sửa Luật Địa chất và khoáng sản: Cần hoàn thiện cơ chế quản lý đất hiếm

Nh.Thạch

AFP