Bài học chuyển đổi năng lượng mà TotalEnergies gửi tới ngành dầu khí

Tập đoàn năng lượng TotalEnergies của Pháp đang mạnh tay đầu tư vào điện và năng lượng tái tạo. (Ảnh: AFP)

Từ năm 2022, chiến lược của các công ty dầu khí châu Âu liên tục đổi hướng khi xung đột Nga - Ukraine và các lệnh trừng phạt kéo theo làm chao đảo thị trường năng lượng. Các chính phủ buộc phải ưu tiên an ninh năng lượng trước mắt hơn là mục tiêu chuyển dịch năng lượng dài hạn.

Trong bối cảnh đó, Shell và BP lần lượt từ bỏ kế hoạch rót hàng tỷ USD vào năng lượng tái tạo để quay lại mảng truyền thống, giống với các tập đoàn Mỹ như Exxon Mobil và Chevron.

Trái lại, CEO Patrick Pouyanne của TotalEnergies vẫn giữ lập trường, tiếp tục theo đuổi chiến lược đã đặt ra từ năm 2020: Vừa mở rộng mảng dầu khí cốt lõi, vừa phát triển mảng sản xuất điện và năng lượng tái tạo.

Chiến lược này được thể hiện rõ vào 17/11, khi TotalEnergies thông báo mua 50% cổ phần trong nền tảng phát điện ở Tây Âu của EPH thông qua thương vụ hoán đổi cổ phiếu trị giá 5,1 tỷ euro (5,92 tỷ USD).

EPH, chủ yếu thuộc sở hữu của tỷ phú Séc Daniel Kretinsky, đang nắm hơn 14 GW công suất linh hoạt đã vận hành, hoặc đang xây dựng, gồm các nhà máy điện khí, điện sinh khối và hệ thống pin lưu trữ tại Italy, Pháp, Hà Lan và Anh.

Thương vụ giúp TotalEnergies nâng hơn gấp đôi công suất phát điện khí và sinh khối lên 13,5 GW, đưa hãng trở thành một trong những nhà sản xuất điện lớn nhất châu Âu.

Công ty kỳ vọng giao dịch này sẽ giúp tăng thêm khoảng 750 triệu USD dòng tiền mỗi năm trong 5 năm tới, đồng thời giảm 1 tỷ USD chi đầu tư hằng năm xuống còn 14-16 tỷ USD nhờ không phải tự xây mới các nguồn điện.

Nước cờ quyền lực

TotalEnergies đặt mục tiêu sản xuất 100-120 terawatt giờ điện trên toàn cầu vào năm 2030, tăng mạnh so với mức 41 TWh của năm 2024, chủ yếu nhờ mở rộng điện mặt trời và điện gió. Quy mô này tương đương hơn 4% lượng điện mà Liên minh châu Âu sử dụng mỗi năm.

Dù vậy, trong vài năm gần đây, công ty đã giảm tốc đầu tư vào điện và năng lượng tái tạo, vì giá dầu khí leo thang và lợi nhuận từ điện mặt trời, điện gió suy yếu. Tháng 9 vừa rồi, TotalEnergies cho biết sẽ cắt giảm 20-40% vốn đầu tư hằng năm cho mảng điện tích hợp, xuống còn 3-4 tỷ USD.

Hiện mảng điện của TotalEnergies vẫn còn khá nhỏ so với mảng cốt lõi dầu khí, vốn đóng góp khoảng 88% trong tổng lợi nhuận ròng điều chỉnh 4,7 tỷ USD của quý III.

Nhưng xét về tốc độ tăng trưởng, điện mới là lĩnh vực phát triển nhanh nhất. Khi sản lượng dầu khí chỉ được dự báo tăng khoảng 3% mỗi năm đến 2030, TotalEnergies lại đặt mục tiêu tăng gấp ba công suất lắp đặt điện tái tạo, lên 100 GW vào cuối thập kỷ.

Tại châu Âu, sau thương vụ với EPH, công ty muốn tăng 40% sản lượng điện khí và sinh khối lên 35 TWh vào năm 2030, đồng thời tăng hơn gấp ba công suất điện tái tạo và hệ thống pin lưu trữ, lên lần lượt 20 GW và 7 GW.

Trong khi đó, Shell và BP những năm gần đây đã bán, hoặc tách phần lớn tài sản điện tái tạo. Tính đến cuối tháng 9, Shell chỉ có 4 GW điện tái tạo ròng, trong khi TotalEnergies đạt 19 GW. Exxon và Chevron cũng chỉ đưa ra những kế hoạch khá khiêm tốn cho đầu tư điện khí tại Mỹ.

Eni của Italy cũng kiên trì theo đuổi chuyển dịch năng lượng giống TotalEnergies, nhưng đi theo hướng riêng: Tách mảng điện tái tạo và bán lẻ thành một công ty độc lập để thu hút vốn từ bên ngoài. Đơn vị này, Plenitude, đặt mục tiêu gần gấp ba công suất điện tái tạo lên 15 GW vào năm 2030.

“Cần thời gian”

Đến nay, giới đầu tư vẫn khá dè dặt với định hướng của TotalEnergies. Từ năm 2020, cổ phiếu của công ty chỉ tăng khoảng 14%, trong khi Exxon tăng 67%, Chevron tăng 29% và Shell tăng 27%. Cổ phiếu BP thậm chí giảm 3%.

CEO Pouyanne gần đây cho biết ông muốn phát triển mảng điện “từng bước một” để theo kịp tốc độ tăng nhu cầu, nhất là nhu cầu đến từ xe điện và các trung tâm dữ liệu.

“Quá trình chuyển dịch sẽ diễn ra, nhưng cần thời gian”, ông nói tại Diễn đàn Energy Intelligence hồi tháng 10.

TotalEnergies chưa bao giờ theo đuổi chiến lược năng lượng sạch mang tính trình diễn; công ty vẫn kiên trì phát triển mảng dầu khí truyền thống ngay cả khi mở rộng sang điện và năng lượng tái tạo. Chính cách tiếp cận thực tế và thận trọng này có thể lại là điều mà quá trình chuyển dịch năng lượng cần vào lúc này.

Indonesia - Tâm điểm cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc

Các nhà máy lọc dầu châu Âu làm gì để đảm bảo tương lai lâu dài?

Vì sao các nhà đầu tư tiếp tục rót vốn vào dầu khí?

Petrovietnam đẩy mạnh hợp tác đổi mới công nghệ và chuyển đổi năng lượng cùng các tập đoàn hàng đầu Phần Lan

Nh.Thạch

AFP