Vì sao giá dầu WTI tương lai tháng 5 có giá âm?

Nếu như trước đây giá dầu âm được cho là lỗi giao dịch, thì hiện nay giá âm là một thực tế, được lý giải bởi những nguyên nhân sau:

Thứ nhất, phần lớn kho chứa trên toàn thế giới đã full hoặc đã được đăng ký (booked) dẫn đến hết thể tích còn trống có thể thuê.

Thứ hai, hợp đồng tương lai WTI khác với hợp đồng tương lai Brent là sau khi chấm dứt giao dịch (3 ngày làm việc trước ngày 25 hàng tháng), nhà đầu tư sẽ phải nhận hàng vật chất tại kho dầu Cushing bang Oklahoma (Mỹ) theo điều kiện FOB, trong khi hợp đồng tương lai Brent nhà đầu tư sẽ chỉ nhận chênh lệch giá trị hàng (financially settled).

Thứ ba, ngày 20/4 là ngày giao dịch cuối cùng của hợp đồng WTI giao tháng 5 vì ngày 25/4 là thứ 7, hết tính thanh khoản cũng là nguyên nhân bán tháo khiến giá âm.

Thứ tư, nếu nhà đầu tư quyết định giữ lại hợp đồng, họ sẽ phải lộ diện nhận dầu vật chất, điều này sẽ khiến danh tính nhân vật đứng sau tài khoản đầu cơ ẩn danh bị tiết lộ.

Nhìn lại phiên giao dịch ngày 20/4, giá WTI mở cửa ở mức 17,73 USD/thùng, sau đó liên tục giảm gần 56 USD và đóng cửa phiên giao dịch ở mức âm 37,63 USD/thùng. Theo số liệu thống kê của sàn Chicago (CME), khối lượng giao dịch ngày 20/04 chưa đến 20% bình thường, khoảng 225.000 hợp đồng, điều này cho thấy phần lớn số hợp đồng đã được đóng trước ngày hết hạn (21/4) và các nhà đầu tư đã chuyển sang hợp đồng WTI tháng 6.

Trong số 225.000 giao dịch có khoảng hơn 2.000 được thực hiện ở mức giá 0 USD và chỉ vài chục giao dịch ở mức giá âm 37,63 USD/thùng. Điều này có nghĩa là một số nhà đầu tư không có khả năng tiếp nhận dầu vật chất (bao gồm cả quỹ dầu ETF) đã chấp nhận bán bằng mọi giá, miễn để thu lại một phần vốn hoặc giảm thiểu chi phí so với việc nhận dầu vật chất.

Nhà đầu tư nắm giữ 1 hợp đồng tương lai (1.000 thùng) sẽ được người bán trả 37.630 USD kèm theo nghĩa vụ nhận 1.000 thùng dầu thô từ trung tâm Cushing Terminal (Oklahoma) trong khoảng thời gian từ ngày 1/5 đến ngày 31/5. Việc các bên thực hiện nghĩa vụ do sàn CME giám sát.

Việc giá hợp đồng tương lai <0 đã được sàn cme cảnh báo cho các nhà đầu tư từ ngày 15>

Chênh lệch giá dầu theo kỳ hạn (contango) hiện đang rất cao, nếu tính theo giá ngày 20/4: WTI tháng 5 âm 37,63 USD/thùng và tháng 6 là 20,43 USD/thùng, thì tổng chênh lệch lên tới 58 USD/thùng - đây chính là chi phí lưu trữ dầu, do vậy, giá thuê kho chứa dầu tăng mạnh. Nếu chúng ta có sẵn kho bãi, có thể mua dầu WTI tháng 5 và bán WTI tháng 6 để nhận được số tiền 58 USD/thùng. Sau đó nhận dầu vật chất trong tháng 5 và giao lại dầu trong tháng 6.

Sự kiện giá dầu âm ngày 20/4 đã giúp thị trường rũ bỏ bớt các nhà đầu cơ, trên sàn giao dịch còn trụ lại những trader có hệ thống kho bãi và khách hàng tiêu thụ thật sự.

Dữ liệu IHS Markit và Reuters cho thấy, hệ thống kho chứa trên thế giới còn dung lượng khoảng 1,5 tỷ thùng, trong đó khoảng 400 triệu là các tanker VLCC. Các trader thời gian cuối đã tích cực sử dụng tanker làm kho chứa dầu, ước tính hiện tại khoảng 10% trong số 750 tanker VLCC đang lưu kho tổng cộng 160 triệu thùng dầu. Như vậy, dung lượng kho chứa đủ hấp thụ lượng dư thừa nguồn cung (30 triệu thùng/ngày) trong tháng 4 và đến cuối tháng 5 (20 triệu thùng/ngày). Trên thực tế không phải ai cũng có khả năng tiếp cận nguồn lực này, những ai tiếp cận được đều mong giá dầu giảm sâu.

Viễn Đông