 |
| Ảnh: OP |
Dù sở hữu tiềm năng lớn, đất nước này vẫn đang vật lộn với tình trạng bất ổn và thiếu sự quan tâm bền vững từ cộng đồng quốc tế để có thể tiến lên. Với sự hậu thuẫn từ phương Tây và Thổ Nhĩ Kỳ, chính phủ được quốc tế công nhận của Libya đang nỗ lực hồi sinh ngành khai thác dầu khí thượng nguồn, vốn đang thu hút sự quan tâm mạnh mẽ từ các tập đoàn toàn cầu.
Tại Diễn đàn Năng lượng Châu Phi diễn ra ở Paris, ông Abdolkabir Alfakhry, đại diện Bộ Dầu mỏ và Khí đốt Libya, thông báo rằng gần 40 công ty quốc tế đã bày tỏ sự quan tâm đến vòng đấu thầu sắp tới, dự kiến sẽ chính thức được khởi động vào tháng 11. Ông Alfakhry nhấn mạnh rằng các nỗ lực phát triển trong tương lai sẽ tập trung vào nguồn tài nguyên ngoài khơi – một khu vực hiện vẫn chưa được thăm dò kỹ lưỡng.
Theo Bộ này, vòng đấu thầu – được công bố lần đầu vào tháng 3 năm 2025 – sẽ cung cấp 22 lô dầu khí cả trên đất liền và ngoài khơi, với tổng diện tích 235.267 km². Trong đó có 128.714 km² ngoài khơi và 106.553 km² trên đất liền, chủ yếu nằm trong các bồn trũng Sirte, Ghadames và Murzuq, cùng khả năng mở rộng hoạt động trong tương lai tại bồn trũng Kufra. Các hợp đồng sẽ được ký kết theo mô hình Hợp đồng Phân chia Sản phẩm (PSA), dự kiến ký từ ngày 22 đến 30/11.
Ước tính các lô này có thể chứa khoảng 1,63 tỷ thùng dầu tương đương (boe). Libya đã tích cực quảng bá các cơ hội này thông qua các sự kiện tổ chức tại Houston, London và Istanbul. Các tập đoàn năng lượng lớn của Châu Âu như Shell, BP, TotalEnergies, Eni và Equinor dự kiến sẽ tham gia, cùng với các công ty Mỹ như ConocoPhillips – đơn vị đã có mặt từ lâu tại Libya thông qua Nhượng quyền Waha. Ông Steiner Vage, Chủ tịch khu vực châu Âu, Trung Đông và châu Phi của ConocoPhillips, xác nhận rằng Mỹ vẫn quan tâm mở rộng hoạt động tại Libya.
Nhu cầu toàn cầu về dầu khí cùng với sự cấp thiết trong việc đa dạng hóa nền kinh tế Libya càng làm nổi bật tầm quan trọng chiến lược của vòng đấu thầu lần này. Đối với Châu Âu, sản lượng dầu khí mới từ Libya có thể đóng vai trò thiết yếu trong việc tăng cường an ninh năng lượng giữa bối cảnh bất ổn địa chính trị.
Tuy nhiên, tình trạng bất ổn kéo dài đang đe dọa cản trở tiến trình này. Gần đây, các cuộc đụng độ tại Tripoli bùng phát sau cái chết của chỉ huy dân quân nổi tiếng Abdel Ghani al-Kikli (còn được gọi là Ghaniwa), một lần nữa phơi bày sự mong manh của an ninh Libya. Ghaniwa, một nhân vật chủ chốt trong Cơ quan Hỗ trợ Ổn định (SSA), đã bị sát hại tại một cơ sở do Lữ đoàn 444 kiểm soát - lực lượng trung thành với Thủ tướng Abdul-Hamid Dbeibah. Bạo lực đã buộc hàng trăm người phải sơ tán và có nguy cơ lan rộng sang các khu vực khác.
Dù Chính phủ Thống nhất Quốc gia (GNU) sau đó đã tuyên bố kiểm soát được tình hình, song phía miền Đông - nơi Quân đội Quốc gia Libya (LNA) do Tướng Khalifa Haftar lãnh đạo - vẫn chưa đưa ra phản ứng chính thức.
Điều đáng chú ý là sự bất ổn này xảy ra đồng thời với chuyến thăm của Tướng Haftar tới Moscow, nơi ông cùng con trai Saddam Haftar đã gặp Tổng thống Vladimir Putin và Bộ trưởng Quốc phòng Nga Andrei Belousov. Theo các báo cáo, cuộc gặp đã bàn đến việc tăng cường hợp tác quân sự, các hợp đồng vũ khí, và khả năng Nga xây dựng cơ sở quân sự tại miền Đông Libya – một vị trí chiến lược có thể giúp Nga mở rộng ảnh hưởng ở Địa Trung Hải.
Kể từ khi mất các vị trí chiến lược tại Syria, Nga đã tích cực tìm kiếm các tài sản quân sự và hải quân mới tại Bắc Phi. Libya, với đường bờ biển dài giáp Địa Trung Hải và gần Châu Âu, là một địa điểm lý tưởng. Sự can dự của Nga tại Libya bổ sung cho hiện diện ngày càng lớn của nước này tại Algeria, Tunisia và khắp khu vực Sahel, bao gồm Mali, Burkina Faso, Niger và Tchad.
Các nhà lãnh đạo Châu Âu đang ngày càng lo ngại. Bộ trưởng Quốc phòng Ý, Guido Crosetto, gần đây cảnh báo rằng khả năng quân sự của Nga có thể được bố trí "chỉ cách lãnh hải Ý hai bước chân", đe dọa sườn phía Nam của NATO cũng như chuỗi cung ứng năng lượng và hàng hóa của Châu Âu.
Cuộc cạnh tranh địa chính trị ngày càng căng thẳng tại Libya được dự báo sẽ ảnh hưởng đến thành công của vòng đấu thầu vào tháng 11. Các quốc gia Châu Âu - đặc biệt là Ý và Pháp -cần hành động quyết đoán hơn. Việc đảm bảo ổn định cho Libya không chỉ là chìa khóa cho sự phát triển của khu vực mà còn thiết yếu để bảo vệ an ninh hàng hải và tương lai năng lượng của Châu Âu.
