San hô sẽ bị hủy diệt?

10:09 | 20/01/2018

|
Lượng san hô trên thế giới đang giảm dần, trong khi 93% diện tích đã bị tẩy trắng. Đây là hệ quả của việc biến đổi khí hậu, tác động từ mỏ neo của các tàu thuyền hay các vật dụng đánh cá cùng nhiều nguyên nhân chủ quan khác.

Thủ phạm tẩy trắng san hô

Rạn san hô chẳng khác nào những cánh rừng nhiệt đới trong lòng đại dương. Tuy nhiên, những nghiên cứu của nhiều nhà khoa học trên thế giới lại chỉ ra rằng, hiện tượng san hô bị tẩy trắng đang xảy ra ở khắp mọi nơi, đe dọa tới sự sinh tồn của loài này.

San hô bị tẩy trắng hay còn gọi là hội chứng màu trắng với cường độ tăng mạnh ở khắp các vùng biển trên thế giới, mà nguyên nhân được các nhà khoa học đề cập tới là do nước biển nóng lên.

san ho se bi huy diet
Một nhà nghiên cứu thuộc Trung tâm ARC khảo sát san hô bị tẩy trắng ở rạn Zenith hồi tháng 11-2016 (ảnh: Andreas Dietzel)

Hội chứng màu trắng là một trong những chứng bệnh khiến san hô bị hủy diệt nhanh nhất. Điều này cũng giống như sự phản ứng của san hô trước điều kiện môi trường biển đang ngày một nóng hơn.

San hô là loại sinh vật biển, thường sống thành các quần thể gồm nhiều cá thể giống hệt nhau và cộng sinh với tảo vàng đơn bào - loại tảo có vai trò cung cấp tới 90% chất dinh dưỡng cho san hô, giúp chúng luôn khỏe mạnh. Song, chỉ cần nước biển nóng lên, những polip san hô sẽ tự loại bỏ tảo vàng đơn bào bệnh làm cho chính san hô mất màu và mất chất dinh dưỡng. Giới khoa học gọi đây là hiện tượng san hô bị tẩy trắng.

Được biết, tác động của nhiệt độ nước biển còn phụ thuộc phần lớn vào mật độ của diện tích san hô. Sự bùng nổ của hội chứng màu trắng thường theo sau tình trạng nhiệt độ nước biển nóng lên bất thường ở những dải san hô có mật độ chiếm hơn 50% tổng diện tích khu vực.

Trong trường hợp nước biển không kịp lạnh trở lại, những rạn san hô sẽ bị “bỏ đói” hoặc nhiễm khuẩn và có nguy cơ bị các sinh vật khác như rong biển xâm chiếm. Những rạn san hô may mắn sống sót qua giai đoạn này cũng phải mất 10 năm mới có thể phục hồi.

Tốc độ đáng báo động

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, những đợt tẩy trắng san hô trên diện rộng gần đây xảy ra khoảng 6 năm 1 lần - quá nhanh để một hệ sinh thái có thể phục hồi.

Cụ thể, trang The Verge cho hay, các nhà nghiên cứu đã tiến hành phân tích dữ liệu về hiện tượng tẩy trắng tại 100 vị trí rạn san hô trên toàn thế giới, từ năm 1980 đến 2016.

san ho se bi huy diet
Rạn san hô lớn nhất thế giới Great Barrier Reef đang phải đối diện với nguy cơ diệt vong

Vào những năm 80 của thế kỷ trước, hiện tượng tẩy trắng san hô rất hiếm và thường xảy ra với tần suất chỉ 1 lần trong 25-30 năm. Tuy nhiên gần đây, con số này đã tăng hơn 4 lần.

Giáo sư Terry Hughes, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu san hô của Australia cho biết, ông đã chứng kiến 4 lần rạn san hô lớn nhất thế giới Great Barrier Reef bị tẩy trắng vào các năm 1998, 2002, 2016 và 2017. Ông Hughes nhấn mạnh, chỉ còn 4 trong số 400 rạn san hô tại khu vực này chưa bị tẩy trắng.

Thực tế, vùng biển phía tây Đại Tây Dương cũng đang nóng lên. Lượng san hô ở vùng biển Caribe của Mỹ đã giảm một nửa trong năm 2005, sau một đợt nóng quét qua Puerto Rico và quần đảo Virgin của Mỹ.

Theo thống kê, những rạn san hô ở phía tây Đại Tây Dương đã bị tẩy trắng khoảng 10 lần kể từ năm 1980 tới nay.

Các nhà khoa học cảnh báo, 1/4 lượng san hô trên thế giới vẫn thường xuyên bị mất đi và 30% khác có thể sẽ biến mất trong vòng 30 năm tới.

Trong một diễn biến liên quan, Hãng tin UPI từng dẫn nghiên cứu của Giáo sư sinh học Mikhail Matz thuộc Đại học Texas cho hay, một số loài san hô có khả năng thích ứng với nước ấm hơn đó là nhờ những gen có lợi và có khả năng vận chuyển.

Ông Matz chia sẻ, việc chống lại sự tuyệt chủng của san hô có thể bắt đầu đơn giản như: Những cuộc trao đổi của san hô nhập cư lây các biến thể di truyền mà nó đang sở hữu. Ấu trùng san hô có thể di chuyển trên đại dương một cách tự nhiên và con người có thể giúp san hô tồn tại bằng cách dịch chuyển chúng.

Khi nước biển liên tục được hâm nóng, các nhà khoa học đã quan sát hiện tượng tẩy trắng san hô ở mức độ lớn hơn và thường xuyên hơn. Các nhà sinh thái học quan ngại, biến đổi khí hậu có thể khiến san hô tuyệt chủng và đó là thảm họa cho môi trường biển.

Minh Quân