Những gì đã biết về việc phá hủy đường các ống Nord Stream
 |
TASS đã tập hợp tất cả các sự kiện chính về hành động khủng bố quốc tế này và cả cuộc điều tra về nó.
Lịch sử đường ống Nord Stream
Vào những năm 1990, gã khổng lồ khí đốt Gazprom của Nga đã bắt đầu nghiên cứu các phương án xây dựng đường ống dẫn khí xuyên Biển Baltic đến Trung Âu, đi qua Ukraine, Belarus, Ba Lan và các nước Đông Âu và Baltic khác.
Năm 2000, Ủy ban Châu Âu đã phê duyệt thiết kế sơ bộ của đường ống, coi nó là một mạng lưới xuyên châu Âu nhằm đảm bảo nguồn cung năng lượng không bị gián đoạn cho châu Âu.
Đường ống dẫn khí Nord Stream được xây dựng vào năm 2010-2012. Dự án được thực hiện bởi một tập đoàn quốc tế, bao gồm Gazprom, tập đoàn Wintershall Holding của Đức và E.ON Infrastruktur, công ty Gasunie của Hà Lan và công ty Engie của Pháp. Nó nối bờ biển Nga gần Vyborg (vùng Leningrad) với bờ biển Đức ở thành phố Lubmin (phía đông bắc đất nước). Từ Đức, khí đốt được vận chuyển đến Đan Mạch, Hà Lan, Bỉ, Pháp và các nước khác.
Công suất thiết kế của đường ống dẫn khí là 55 tỷ mét khối khí/năm; mỗi dây có dung tích 27,5 tỷ mét khối. Năm 2021, Nord Stream đã giao 59,2 tỷ mét khối khí đốt cho EU (tải trọng: 107%), lặp lại con số kỷ lục được công bố vào năm 2020. Tổng cộng, Nord Stream chiếm 32% khối lượng hàng xuất khẩu của Gazprom đến các nước không thuộc CIS.
Sau khi việc xây dựng Nord Stream hoàn thành, các cổ đông của công ty đã bắt đầu đàm phán về việc xây dựng giai đoạn thứ hai, Nord Stream 2. Không giống như đường ống dẫn khí đốt đầu tiên, Gazprom là bên liên quan duy nhất. Các công ty năng lượng châu Âu tiếp tục tham gia với tư cách là nhà đầu tư, cung cấp một nửa số tiền để tài trợ cho dự án - 4,75 tỷ euro.
Nhìn chung, Nord Stream 2 lặp lại lộ trình của Nord Stream, nhưng điểm xuất phát của nó không nằm ở Vyborg mà là ở cảng Ust-Luga của Nga trên bờ biển phía nam Vịnh Phần Lan, cũng thuộc Vùng Leningrad.
Việc xây dựng Nord Stream 2 bắt đầu vào năm 2018 nhưng bị gián đoạn do các lệnh trừng phạt của chính quyền Trump. Đường ống dẫn khí đốt được xây dựng vào tháng 12/2021. Mặc dù việc bơm khí kỹ thuật vào đường ống đã bắt đầu nhưng các cơ quan quản lý của Đức chưa bao giờ cho phép nó đi vào hoạt động.
 |
Phá hoại
Vào đêm ngày 26/9/2022, sự sụt giảm áp suất trên một trong hai đường dây Nord Stream 2 đã được ghi nhận từ giàn khoan trên bờ của Nord Stream 2 AG. Lực lượng bảo vệ bờ biển của Đức, Đan Mạch, Thụy Điển, Phần Lan và Nga đã được thông báo. Dịch vụ báo chí của nhà điều hành đường ống làm rõ rằng vụ việc xảy ra trong vùng đặc quyền kinh tế của Đan Mạch, phía đông nam đảo Bornholm. Cuối ngày hôm đó, áp suất giảm trên cả hai dây của Nord Stream 1. Cơ quan Năng lượng Đan Mạch báo cáo một lượng lớn khí đã tràn ra biển. Trong khi đó, các nhà địa chấn học Thụy Điển báo cáo đã ghi nhận hai vụ nổ vào ngày 26/9 dọc theo các tuyến đường ống.
Ngày 28/9, Văn phòng Tổng công tố Nga đã mở cuộc điều tra vụ án liên quan đến hành động khủng bố quốc tế. Cùng ngày, ở Đức có ý kiến cho rằng các đường ống có thể vĩnh viễn không thể sử dụng được do vụ nổ.
Ngày 30/9, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho rằng vụ nổ là hành động phá hoại nhằm phá hủy cơ sở hạ tầng năng lượng toàn châu Âu.
Vào giữa tháng 10/2022, truyền thông châu Âu đã công bố những bức ảnh dưới nước về đường ống dẫn khí đốt bị hư hỏng. Một tháng sau vụ nổ, các chuyên gia của Gazprom và Nord Stream được phép kiểm tra hiện trường. Việc phá hoại đã được cơ quan tình báo Thụy Điển xác nhận vào ngày 18/11/2022. Dấu vết của chất nổ được tìm thấy tại địa điểm xảy ra vụ nổ.
Vào ngày 8/2/2023, nhà báo Mỹ Seymour Hersh đã xuất bản một bài báo tuyên bố, trích dẫn các nguồn ẩn danh, rằng các thợ lặn của Hải quân Mỹ đã cài đặt các thiết bị nổ dưới đường ống dẫn khí Nord Stream 1 và 2 dưới vỏ bọc của cuộc tập trận BALTOPS vào tháng 6/2022, rằng người Na Uy đã kích hoạt quả bom ba tháng sau đó. Theo nhà báo, quyết định tiến hành chiến dịch này được đích thân Tổng thống Mỹ Joe Biden đưa ra, sau 9 tháng thảo luận với các cố vấn an ninh quốc gia Nhà Trắng. Cơ quan báo chí của Ủy ban Châu Âu gọi kết luận điều tra của Hersh chỉ là "suy đoán" và từ chối bình luận về chúng. John Kirby, điều phối viên truyền thông chiến lược tại Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng (NSC), nói rằng "không có chút sự thật" nào trong cuộc điều tra và tuyên bố rằng Mỹ không liên quan đến vụ nổ.
Ngày 16/2, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Ryabkov nói rằng Moscow không nghi ngờ gì về trách nhiệm của Mỹ đối với các vụ nổ ở Nord Stream.
Vào ngày 21/2, theo yêu cầu của Nga, một cuộc họp đã được tổ chức tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc về chủ đề phá hủy đường ống dẫn khí đốt. Tuy nhiên, kết quả là không có nghị quyết nào được thông qua.
Ngày 1-2/3, tại cuộc gặp Ngoại trưởng các nước G20 ở Ấn Độ, phía Nga và Trung Quốc đã tìm cách đưa một đoạn về các vụ nổ ở Nord Stream vào tuyên bố cuối cùng, nhưng sáng kiến này đã bị các nước phương Tây bác bỏ.
Vào ngày 7/3, tờ New York Times dẫn lời các quan chức Mỹ đưa tin rằng một "nhóm thân Ukraine" nào đó đã hành động mà chính quyền Mỹ không hề hay biết, có thể nhóm này đã thực hiện hành vi phá hoại đường ống dẫn khí đốt. Ấn phẩm Zeit của Đức đã đăng một bài báo nói rằng các nhà điều tra Đức đã xác định được con tàu được những kẻ phá hoại sử dụng. Công ty thuê nó được cho là thuộc về công dân Ukraine và được đăng ký tại Ba Lan.
Vào ngày 8/3, tờ Times (của Luân Đôn) đưa tin rằng các cơ quan tình báo châu Âu đã biết tên của một "nhà tài trợ tư nhân" cho vụ phá hoại. Mặc dù danh tính của ông không được cơ quan an ninh tiết lộ nhưng ông được mô tả là một người Ukraine giàu có và được cho là không có mối liên hệ nào với Tổng thống Vladimir Zelensky và chính quyền của ông.
Vào ngày 27/3/2023, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đã không ủng hộ nghị quyết do Nga và Trung Quốc khởi xướng về một cuộc điều tra quốc tế về hành vi phá hoại đương ống Nord Stream. Ba nước bỏ phiếu ủng hộ (Nga, Trung Quốc và Brazil), không có nước nào bỏ phiếu chống lại nghị quyết và 12 nước bỏ phiếu trắng. Tài liệu đã không nhận được chín phiếu cần thiết để thông qua.
Tính đến ngày 25/9/2023, chính quyền Đức, Đan Mạch và Thụy Điển vẫn chưa công bố bất kỳ kết quả điều tra chính thức nào về các vụ đánh bom đường ống dẫn khí đốt. Các cuộc đàm phán về việc khôi phục Nord Stream cũng chưa bắt đầu.
Anh Thư
AFP
