Hậu quả từ việc hủy bỏ giấy phép của Chevron tại Venezuela?
 |
| Một trạm bán lẻ của Chevron ở Venezuela. Ảnh AFP |
Lệnh cấm vận dầu mỏ từ năm 2019
Chevron đóng góp khoảng một phần tư trong tổng sản lượng gần một triệu thùng dầu/ngày của Venezuela - quốc gia sở hữu trữ lượng dầu thô lớn nhất thế giới.
Tập đoàn dầu khí Mỹ này đã quay trở lại Venezuela vào năm 2022 sau khi được cấp phép hoạt động, bất chấp lệnh cấm vận dầu mỏ do ông Trump áp đặt từ năm 2019.
Cựu Tổng thống Joe Biden đã nới lỏng một số biện pháp trừng phạt nhưng sau đó siết chặt trở lại nhằm phản đối việc chính quyền Venezuela. Tuy nhiên, Mỹ vẫn duy trì hệ thống cấp phép đặc biệt, cho phép một số công ty dầu khí, bao gồm Chevron, tiếp tục khai thác tại Venezuela.
Sau đây là cái nhìn về những hậu quả có thể xảy ra nếu giấy phép của Chevron bị thu hồi tại Venezuela.
Tác động đối với Venezuela
GDP của Venezuela đã sụt giảm 80% trong giai đoạn suy thoái kéo dài tám năm liên tiếp (2014-2021), phần lớn do giá dầu lao dốc. Từ mức 3 triệu thùng/ngày vào năm 2002, sản lượng khai thác đã giảm xuống dưới 400.000 thùng/ngày vào năm 2020 - mức thấp nhất kể từ năm 1934.
Việc Chevron dừng hoạt động đồng nghĩa với việc nguồn thu ngoại tệ vốn đã khan hiếm - sẽ cạn kiệt hơn nữa, bởi tập đoàn này mang lại từ 150 đến 200 triệu USD mỗi tháng cho Venezuela. Điều này cũng khiến ngân sách nhà nước mất đi một nguồn thu quan trọng. “Cú sốc này chắc chắn sẽ có tác động lớn đến kinh tế vĩ mô”, Francisco Monaldi, chuyên gia về năng lượng tại Đại học Rice (Texas), nhận định với AFP.
Trong khi đó, theo nhà kinh tế Leonardo Vera (Đại học Trung ương Venezuela), “một kịch bản tăng trưởng khiêm tốn trong năm nay có thể chuyển thành suy thoái kèm lạm phát cao”.
Tình hình này có thể làm trầm trọng thêm làn sóng di cư khỏi Venezuela, nơi gần 8 triệu người (tương đương một phần tư dân số) đã rời đi trong những năm gần đây. Ông Trump cũng tuyên bố sẽ trục xuất khoảng 600.000 người Venezuela đang hưởng quy chế bảo vệ tạm thời theo chính sách của chính quyền Biden.
Khi thông báo hủy bỏ giấy phép của Chevron, ông cho rằng chính quyền Caracas không hồi hương công dân của mình “đúng như cam kết”. Điều này làm dấy lên suy đoán rằng vẫn còn cơ hội đàm phán.
Ảnh hưởng đối với Mỹ
Theo Jorge Pinon, chuyên gia tại Viện Năng lượng (Đại học Texas), quyết định của ông Trump không gây ảnh hưởng đáng kể đến thị trường Mỹ, vì nước này có thể dễ dàng thay thế dầu nhập từ Venezuela bằng nguồn cung của Canada.
Hiện Chevron đang vận hành bốn dự án khai thác dầu tại Venezuela, hợp tác với công ty nhà nước PDVSA. Sau khi thu hồi một phần khoản nợ 5 tỷ USD mà Venezuela còn nợ, Chevron có thể quyết định rời bỏ thị trường này hoàn toàn. "Công ty có thể chọn con đường giống Conoco và Exxon: chấm dứt thiệt hại và rời đi", ông Pinon nhận định.
Trong những lần bị trừng phạt trước đây, Venezuela đã chuyển hướng xuất khẩu dầu sang Trung Quốc và Ấn Độ. Tuy nhiên, nếu Chevron rời đi thì công ty PDVSA - vốn đang gặp nhiều khó khăn - có thể không duy trì được sản lượng khai thác, trừ khi tìm được đối tác mới.
Liệu có khả năng thay đổi quyết định?
Giấy phép của Chevron mới được gia hạn vào ngày 1/2 và vẫn có hiệu lực đến ngày 1/8. Điều này đồng nghĩa với việc vẫn còn thời gian để đàm phán với chính quyền Tổng thống Trump, theo nhận định của ông Monaldi.
“Điều này có thể giống như những gì ông Trump từng làm với Colombia hay Mexico: gây sức ép để Tổng thống Venezuela Maduro phải nhượng bộ theo yêu cầu của ông ấy”, chuyên gia này phân tích, ám chỉ chiến thuật gây sức ép bằng thuế quan của ông Trump.
Nhà kinh tế Leonardo Vera cũng đồng quan điểm: "Nếu cả hai bên đều thấy có lợi, một thỏa thuận vẫn có thể đạt được".
Nh.Thạch
AFP
