Cổ phiếu Aramco trong trận chiến Mỹ - Iran

Cơ sở của Aramco bị hư hỏng sau tấn công

Thị trường dầu mỏ làm cách nào để đánh giá được Aramco khi tình hình khu vực luôn trong tình trạng mong manh, quốc gia quân chủ cực đoan và có thể có những hành động không kiểm soát được.

Liệu các nhà đầu tư có coi Aramco như các công ty dầu khí quốc tế, như Exxon, Chevron hay BP? Hoặc thị trường sẽ xem xét cổ phiếu Aramco dựa trên các chỉ số chưa từng có từ trước đến nay.

Aramco giao dịch ở thị trường chứng khoán Saudi, tuy vẫn nằm trong danh mục các nhà đầu tư quốc tế. Ở mức độ nhất định, thị trường mà Aramco tham gia chưa đủ rộng và còn quá mới để thị trường có thể đánh giá hết được công ty. Hơn nữa, thị trường có vẻ ổn định cho đến sự kiện tuần qua của Iran. Khủng hoảng giữa Mỹ và Iran quả là phép thử hiệu quả cho các nhà đầu tư thấy công ty dầu của Saudi này như thế nào và cho thấy rõ rằng Aramco là loại hình kinh doanh hoàn toàn mới trên thị trường.

Thông thường, giá trị cổ phần của các công ty dầu khí quốc tế sẽ tăng khi giá dầu tăng. Bán dầu giá cao hơn thì kiếm được nhiều tiền hơn. Trường hợp này đúng ngay cả khi có thiên tai hay xảy ra bạo lực. Ví dụ, khi bão đổ bộ Vịnh Mehico, đe dọa phá hỏng giàn khoan trên biển, nhưng vẫn khiến giá dầu tăng do sản xuất bị gián đoạn hoặc lo ngại sản xuất bị gián đoạn. Khi đó giá cổ phần của các công ty dầu khí tăng.

Cũng như vậy, trong tình hình căng thẳng và đối đầu giữa Mỹ và Iran thì cổ phiếu của các công ty dầu như Exxon và BP tăng. Vào thời điểm Năm mới cổ phiếu của BP giao dịch ở sàn New York là $37.41, đến 6/1 giá của nó khi mở cửa giao dịch là $39.68, tăng 6%. Exxon tăng từ $69.02 lên $70.3 – tương đương 1.9%, cùng thời gian. Cổ phiếu tăng vì dầu tăng, lợi nhuận tăng.

Đối với Aramco lại khác. Sau vụ giết tướng Qasem Soleimani của Iran, kể cả giá dầu tăng, cổ phiếu Aramco giảm từ 35 SAR xuống 34.05 SAR. (Lưu ý rằng Aramco vẫn đang trong giai đoạn bình ổn, có thể có các biện pháp can thiệp để giữ giá).

Như vậy cổ phiếu dầu khí tăng khi có căng thẳng địa chính trị và giá dầu cao thì giá Aramco lại giảm. Rõ rằng là phần lớn nỗi lo xuất phát từ khả năng các cơ sở của Aramco có thể trở thành mục tiêu tấn công quân sự như đã từng xảy ra thời gian qua. Nhưng các vụ tấn công Aramco vừa qua không hề làm khả năng mang lại lợi nhuận của công ty giảm đi. Vậy trường hợp của Aramoc có giống các công ty dầu khí quốc tế khác khi xảy ra khủng hoảng ở Vịnh Mehico không?

Thị trường sẽ cần theo dõi những diễn biến tiếp theo, những vụ đàn áp chính trị, hay quyền con người ở Arab Saudi. Bản thân công ty có mối liên kết chặt chẽ với chính quyền quân chủ Saudi và thị trường đặt trong bối cảnh các sự kiện chính trị trong nước sẽ như thế nào.

Có vẻ như thị trường sẽ quyết định các tiêu chuẩn được áp dụng cho Aramco, một công ty dầu quá thiên về hoạt động upstream với toàn bộ trữ lượng nằm ở một nơi, tâm điểm của căng thẳng khu vực và liên kết với chính quyền cực kỳ quân chủ. Diễn biến tuần qua cho thấy ít nhất vào thời điểm hiện tại cổ phiếu của Aram sẽ không theo giá dầu.

Ngọc Linh