Big Oil trả giá khi đầu tư vào năng lượng tái tạo?

Trung Quốc lại tăng mua tài sản năng lượng tái tạo trên thế giới

Dự báo về sự bùng nổ năng lượng tái tạo trong những năm tới

Theo IEA, thế giới cần nỗ lực lớn để phát triển và triển khai các công nghệ sạch ở quy mô toàn cầu nhằm đáp ứng các mục tiêu quốc tế về năng lượng và khí hậu, đặc biệt là trong các lĩnh vực ngoài ngành điện như giao thông, xây dựng và công nghiệp.

Theo kịch bản phát triển bền vững của IEA - lộ trình đạt được các mục tiêu quốc tế về năng lượng và khí hậu, công suất điện phân nước toàn cầu sẽ tăng từ 300 MW hiện nay lên 3.300 GW vào năm 2080. Vào năm 2070, tổng điện năng tiêu thụ cho quá trình điện phân nước sẽ gấp đôi lượng điện năng tiêu thụ của Trung Quốc hiện nay. Cũng theo báo cáo của IEA, các chính phủ cần đóng một vai trò lớn hơn trong việc thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng sạch, hướng tới đáp ứng các mục tiêu quốc tế.

Thủ tướng Anh Boris Johnson ngày 17/11 công bố kế hoạch 10 điểm về khí hậu nhằm thúc đẩy cuộc cách mạng công nghiệp "xanh" tại nước này, cho phép Vương quốc Anh dẫn đầu toàn cầu về những đóng góp vào các mục tiêu khí hậu, nhất là trước thềm Hội nghị thượng đỉnh về khí hậu COP 26 tại Glasgow, Ailen vào năm 2021.

Kế hoạch bao gồm khoản đầu tư trị giá 12 tỷ bảng của Chính phủ Anh dành cho các lĩnh vực năng lượng sạch, giao thông, thiên nhiên và các công nghệ đổi mới, tạo và hỗ trợ 250.000 việc làm "xanh" chất lượng cao ở nước này và thúc đẩy đầu tư tư nhân tăng 3 lần vào năm 2030.

Chiến lược Hydrogen của Đức được thông qua gần đây tập trung chủ yếu vào hydro xanh được sản xuất từ ​​các nguồn năng lượng tái tạo. Nếu tỷ trọng sản xuất hydro trong nước lên đến 90%, có thể tạo ra giá trị gia tăng lên tới 30 tỷ euro mỗi năm vào năm 2050.

Chính phủ Pháp đã công bố Chiến lược phát triển hydro không carbon quốc gia với tổng kinh phí triển khai đạt 7 tỷ euro đến năm 2030. Mục tiêu tổng quát của chiến lược là đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng và xây dựng một khu vực công nghiệp hydro.

Công suất điện phân nước tại Pháp dự kiến sẽ tăng lên 6,5 GW vào năm 2030, cao hơn so với mục tiêu 5 GW của Đức. Pháp có ngành công nghiệp điện hạt nhân lớn nhất thế giới và nhiều khả năng điện nguyên tử sẽ được dùng để sản xuất hydro không phát thải carbon. Pháp hiện tiêu thụ khoảng 900.000 tấn hydro mỗi năm, chủ yếu trong ngành công nghiệp lọc dầu và hóa chất, được sản xuất từ các nguồn năng lượng hóa thạch.

Các tập đoàn dầu khí châu Âu bắt đầu đổ tiền vào năng lượng sạch

Chính phủ Úc ủng hộ dự án năng lượng tái tạo trọng điểm Asian Renewable Energy Hub có mức đầu tư lên tới 36 tỷ USD xây dựng tổ hợp phong điện và điện mặt trời lớn nhất thế giới (diện tích 6.500 km2, bao gồm 1.600 tuabin phong điện và 78 km2 pin mặt trời).

Bằng cách này, chính phủ Úc đã công nhận vai trò ngày càng tăng của năng lượng tái tạo, thể hiện sự quan tâm đến biến đổi khí hậu và dần giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, đang mang lại nguồn doanh thu xuất khẩu 73 tỷ USD. Với quy mô lớn của dự án, nhà đầu tư kỳ vọng đạt được mục tiêu hạ giá thành hydro xanh xuống dưới 2 USD/kg, ngoài sử dụng như nhiên liệu sạch, nó có thể chuyển hóa thành amoniac để dễ dàng lưu trữ và vận chuyển.

Không chỉ riêng Úc, các quốc gia sản xuất dầu thô hàng đầu thế giới như Ả rập Saudi và Nga cũng đang muốn tham gia vào thị trường xuất khẩu hydro xanh. Hồi tháng 7 vừa qua, liên doanh dẫn đầu bởi Air Products, ACWA Power và Neom đã công bố kế hoạch xây dựng tổ hợp điện tái tạo - hydro xanh trị giá 5 tỷ USD tại Ả rập Saudi với mục tiêu xuất khẩu amoniac vào năm 2025. Cả Úc, Ả rập Saudi và Nga đều có lợi thế về diện tích đất rộng, mật độ dân thấp, tuy nhiên, Úc được đánh giá là có nguồn tài nguyên năng lượng gió và mặt trời tốt nhất thế giới.

BP, Royal Dutch Shell, Eni SpA, Total SA, và Equinor đã đầu tư hàng tỷ đô la vào năng lượng tái tạo và đưa ra các cam kết lớn về năng lượng sạch. Tuy nhiên, không đơn giản như vậy.

Một trường hợp điển hình là BP, một trong những tập đoàn dầu mỏ có cam kết năng lượng sạch lớn nhất. BP đã công bố kế hoạch không phát thải carbon vào năm 2030 bằng cách tăng đáng kể chi tiêu cho năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, cổ phiếu BP đã sụt giảm 48% tính đến thời điểm hiện tại.

BP và Shell đã đầu tư nhiều hơn cả vào năng lượng tái tạo.

Gần đây, CEO Ben van Beurden của Shell đã nói với các nhà đầu tư rằng công ty không còn coi mình là một công ty dầu khí mà là một công ty chuyển đổi năng lượng. Shell đã lên tiếng về việc chuyển sang năng lượng tái tạo, thường xuyên đưa ra lời kêu gọi ngành công nghiệp chuyển sang các nguồn năng lượng sạch hơn. Năm 2016, Shell đặt mục tiêu đầy tham vọng là đầu tư 4 - 6 tỷ USD vào các dự án năng lượng sạch vào năm 2020. Tuy vậy, cổ phiếu Shell đã giảm 44% so với đầu năm.

Trong khi đó, ENI có cam kết chống biến đổi khí hậu đầy tham vọng nhất với kế hoạch giảm 80% lượng khí thải nhà kính vào năm 2050. ENI cũng cho biết danh mục đầu tư tái tạo của họ sẽ đạt công suất lắp đặt 3 GW vào đầu năm 2023 và 5 GW vào năm 2025. Cổ phiếu của ENI đã tăng 38%.

Ả rập Saudi tuyên bố kế hoạch trở thành nhà cung cấp hydro (blue và green) lớn nhất thế giới, song song với dầu thô nhờ trữ lượng khí đốt và tiềm năng sản xuất năng lượng mặt trời lớn. Trữ lượng khí đốt chứng minh của Ả rập Saudi là 6.000 tỷ m3, và để phát triển mặt hàng này cần lượng vốn đầu tư khá lớn.

Năm nay, trong khi nhiên liệu hóa thạch sụp đổ, năng lực sản xuất mới đã tập trung gần 90% vào năng lượng tái tạo, chủ yếu là năng lượng mặt trời, gió và thủy điện, đặc biệt là ở Hoa Kỳ và Trung Quốc. Những công trình xây dựng mới dự kiến ​​sẽ đạt mức kỷ lục 200 GW.

Chuyển đổi năng lượng sạch

Năng lượng xanh đòi hỏi các khoản đầu tư trả trước lớn với thời gian hoàn vốn dài hơn so với đầu tư vào nhiên liệu hóa thạch. Trên thực tế, cơ sở hạ tầng xanh sử dụng nhiều vốn và lao động hơn 1,5 - 3,0 lần so với hydrocacbon.

Hiện tại, các công ty dầu khí vẫn đang vật lộn với cách tốt nhất để sử dụng dòng tiền đang bị thu hẹp. Trên thực tế, họ vẫn đang cân nhắc xem liệu có đáng để ít nhất một phần tái tạo lại bản thân như các doanh nghiệp năng lượng tái tạo, đồng thời xác định thị trường năng lượng carbon thấp nào mang lại lợi nhuận tương lai hấp dẫn nhất.

Hầu hết các dự án tái tạo, như các dự án năng lượng mặt trời và gió, có xu hướng tạo ra dòng tiền tương tự như hàng năm trong vài thập kỷ sau khi chi vốn trả trước ban đầu với rủi ro giá thường thấp, trái ngược với các mô hình hiện tại với khả năng hoàn vốn nhanh hơn nhưng rủi ro giá dầu cao. Với nhu cầu tạo ra lợi nhuận nhanh chóng cho cổ đông, một số công ty nhiên liệu hóa thạch đã thực sự thu hẹp lại các khoản đầu tư vào năng lượng sạch.

Bằng cách đầu tư dòng tiền của họ vào các dự án năng lượng sạch, các chuyên gia dầu mỏ có khả năng thu được lợi nhuận trong tương lai - nhưng phải trả giá bằng cổ tức và các khoản mua lại ngày nay.

Nguồn năng lượng sạch

Rõ ràng, các công ty tái tạo thuần túy thu được nhiều tiền hơn từ thị trường mặc dù phần lớn vẫn không có lãi. Ví dụ: lĩnh vực năng lượng mặt trời tự hào có P/E GAAP (FWD) trung bình là 31,3 so với 10,9 đối với các công ty dầu khí của Hoa Kỳ nhờ vào triển vọng tăng trưởng lợi nhuận trên và dưới tốt hơn nhiều trước đây. Ngược lại, ngay cả triển vọng dầu tăng giá nhất cũng chỉ cho thấy nhu cầu dầu và khí đốt tăng trưởng thấp trong thập kỷ tới, có nghĩa là con đường tăng trưởng khá hạn chế cho Big Oil. Hơn nữa, năng lượng tái tạo vẫn chiếm một phần rất nhỏ trong doanh thu của họ đối với hầu hết các công ty dầu mỏ, có nghĩa là có thể mất thêm nhiều năm đầu tư vào năng lượng sạch trước khi họ có thể thể hiện giá trị của mình.

Big Oil sẽ không phải đợi quá lâu trước khi có thể thu được cổ tức?

Nhà phân tích Capital Markets cho rằng các ngành dầu mỏ có khả năng bắt đầu quay vòng kinh doanh năng lượng tái tạo của họ một khi đạt được quy mô cần thiết. Hiện tại, các doanh nghiệp carbon Equinor, Energia và Total bị định giá thấp, lần lượt là 17%, 15% và 10% so với mức định giá doanh nghiệp của họ. Với mức độ đầu tư vào năng lượng tái tạo của các công ty này, giá trị danh mục năng lượng sạch của họ tăng gấp đôi trong vòng 5 năm tới.

Điều đó thể hiện một lượng giá trị khổng lồ mà các công ty này chắc chắn sẽ tìm cách khai thác trong những năm tới.

Ngọc Linh