Vì sao cựu lãnh đạo Petronas đầu tư "tất tay" vào địa nhiệt?

21:42 | 26/11/2025

(PetroTimes) - Cựu lãnh đạo ngành dầu mỏ Mark Fitzgerald đang trải qua thời gian hoàn tất hành trình của mình. Quay lại năm 2017, khi ông Fitzgerald điều hành chi nhánh Canada của tập đoàn dầu khí nhà nước Malaysia Petronas, ông đã ký một “tấm séc nhỏ” cho một startup ở Calgary mang tên Eavor, đang phát triển công nghệ địa nhiệt “sáng tạo nhưng còn rất sơ khai”.

Cựu lãnh đạo ngành dầu mỏ Mark Fitzgerald. Ảnh AFP

8 năm sau, khi trở thành CEO mới của Eavor, ông Fitzgerald có động lực cá nhân để biến khoản đầu tư ban đầu đó thành công.

“Eavor là một động cơ nhỏ nhưng đầy tiềm năng, đang tạo ra công nghệ có giá trị, và có khả năng mở rộng trong quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch”, ông nói. Với 36 năm kinh nghiệm trong ngành dầu khí, ông Fitzgerald từng giữ các vị trí cao tại Penn West Energy, Dominion Exploration và Chevron.

“Tôi tin chắc rằng tương lai nguồn cung năng lượng sẽ dịch chuyển khỏi các nguồn truyền thống, vì vậy tôi cam kết đóng góp vào việc khử carbon hệ thống năng lượng toàn cầu, thông qua các công nghệ như của Eavor”, ông chia sẻ với National Observer của Canada.

Ông tiếp quản vị trí CEO - thay cho nhà sáng lập John Redfern, người chuyển sang vai trò cố vấn vào tháng 6 - vào thời điểm quan trọng của công ty.

Eavor sắp khởi động dự án thí điểm quy mô đầy đủ đầu tiên tại Đức. Hệ thống vòng khép “giống bộ tản nhiệt” sử dụng chất lỏng có áp suất chảy qua mạng lưới ống ở các vùng siêu nóng sâu dưới lòng đất, để vận hành turbine phát điện trên mặt đất.

Nếu mọi thứ thuận lợi, dự án đầu tiên 7 MW tại Geretsried, một thị trấn nhỏ ở Bavaria gần Munich, sẽ được mở rộng thành nhà máy 200 MW, cung cấp điện cho khoảng 1.000 hộ gia đình.

Thắng lợi lớn hơn sẽ là chứng minh công nghệ có thể mở rộng, và xây dựng các nhà máy địa nhiệt lớn hơn - “những cỗ máy công nghiệp thực thụ”, theo cách mà ông Fitzgerald mô tả - trở nên khả thi về mặt thương mại trong thời gian ngắn.

Điều này không chỉ là cú hích lớn cho Eavor, vốn đã huy động 750 triệu USD vốn chủ sở hữu từ các nhà phát triển quốc tế và quỹ đầu tư mạo hiểm, cùng 140 triệu USD từ Canada Growth Fund, mà còn cho cả ngành địa nhiệt ở Canada.

Được xem là nguồn năng lượng “luôn bật” đầy tiềm năng trong cơ cấu năng lượng Canada, chính phủ từng ước tính năm 2012 rằng địa nhiệt có thể đáp ứng nhu cầu điện tương lai của cả nước “1 triệu lần”. Tuy nhiên, chưa một giếng thương mại nào được khoan do chi phí quá cao.

“Dù địa nhiệt cung cấp điện sạch, ổn định, 24/7, nhưng vẫn hơi đắt so với các lựa chọn tái tạo khác”, Annick Adjei, nhà phân tích tại Wood Mackenzie, nhận định. “Mặc dù tổng vốn đầu tư tăng, phát triển công nghệ vẫn thiếu vốn”, ông lưu ý.

Ông Fitzgerald cho rằng tình hình có thể thay đổi nhanh chóng nếu Canada tận dụng lợi thế lớn của họ: Di sản công nghiệp dầu khí của quốc gia này.

“Sự tồn tại lâu dài”

Từ nhiều thập kỷ kinh nghiệm khoan dầu tích lũy ở Alberta đến các kỹ thuật kích thích tầng chứa sáng tạo được phát triển ở Canada, địa nhiệt “đáp ứng tất cả các tiêu chí” như một nguồn năng lượng mà tỉnh này lẽ ra đã sẵn sàng khai thác, ông nói.

“Địa nhiệt sẽ tồn tại lâu dài và sẽ là một phần quan trọng trong nguồn cung năng lượng tương lai - nó hỗ trợ an ninh năng lượng, độc lập năng lượng, và cung cấp năng lượng ‘mọi nơi’ vì không phụ thuộc vào lưới điện”, ông Fitzgerald bổ sung.

Kinh tế địa nhiệt đang cải thiện rõ rệt nhờ tiến bộ trong công nghệ khoan và quản lý tầng chứa, giúp giảm chi phí và mở ra cơ hội xem xét lại khả năng biến địa nhiệt thành nguồn điện ổn định, 24/7 cho nhiều ứng dụng công nghiệp.

Mô hình mới của Cascade Institute, một viện nghiên cứu, cho thấy các nhà máy địa nhiệt ở Tây Canada có thể sản xuất điện với giá 30-60 USD mỗi megawatt-giờ. Mức giá này đã ngang bằng với các nhà máy “peakers” dùng khí - những nhà máy chỉ chạy vào lúc nhu cầu điện cao nhất.

Nếu các công nghệ lấy cảm hứng từ dầu khí như “enhanced”, “advanced”, “geopressured” và “super-hot rock” được áp dụng rộng rãi, chi phí có thể giảm thêm 40-50%, đưa địa nhiệt gần bằng giá gió và năng lượng mặt trời - hai nguồn tái tạo rẻ nhất hiện nay. “Địa nhiệt có quá nhiều lợi thế như một công nghệ chuyển đổi năng lượng thay đổi thị trường”, ông Fitzgerald nói.

Vì sao cựu lãnh đạo Petronas đầu tư tất tay vào địa nhiệt?

(Ảnh minh họa)

Ông học kỹ thuật hóa học tại Đại học Alberta và có bằng MBA từ Royal Roads University, British Columbia. “Dấu chân rất nhỏ” trên đất - so với cơ sở khai thác dầu khí, hay trang trại gió, mặt trời - cùng với mức tiêu thụ nước và khoáng sản rất thấp, đã làm tăng sức hấp dẫn đầu tư của địa nhiệt, ông cho biết.

Cùng với tiềm năng cung cấp năng lượng rộng lớn, Canada cũng có thể tận dụng lợi thế về nhu cầu trong tương lai.

Ảnh hưởng của AI

Ông Fitzgerald cho rằng việc chính phủ liên bang quay lại ưu tiên an ninh năng lượng ở Bắc Cực Canada, cùng với định hướng thúc đẩy tăng trưởng dựa trên AI tại các trung tâm dữ liệu trên toàn quốc, có thể tạo ra cú hích mạnh cho ngành địa nhiệt.

“Ảnh hưởng của hai yếu tố này rất phù hợp với mô hình kinh doanh của chúng tôi”, ông cho biết. “Địa chính trị hiện nay đang thay đổi cách chúng ta nhìn nhận nguồn cung năng lượng an toàn - khoảng 50% nguồn cung toàn cầu hiện nay đến từ các quốc gia không thân thiện với môi trường”, ông bổ sung.

“Sự xuất hiện của AI và dòng dữ liệu ngày càng tăng phụ thuộc rất nhiều vào điện - trong khi lưới điện đang hạn chế khả năng cung cấp. Đây là không gian tự nhiên cho địa nhiệt và Eavor”, ông nói.

Trong năm qua, nhiều hợp đồng đáng chú ý đã được ký tại Mỹ để cung cấp điện cho trung tâm dữ liệu bằng năng lượng địa nhiệt, bao gồm hợp tác giữa Google và start-up Fervo, Meta với Sage Geosystems, cũng như XGS Energy.

Ông Fitzgerald cho rằng địa nhiệt cũng là “cơ hội khổng lồ” để xuất khẩu công nghệ thế hệ mới của Canada, do công ty ông và các start-up khác phát triển, bao gồm FutEra Power ở Calgary và Meager Creek Development ở British Columbia. “Canada cần phát triển nguồn năng lượng và cơ sở hạ tầng để giúp nền kinh tế tăng trưởng trong thời điểm bất ổn này”, ông nói.

“Nhưng chúng ta cũng phải hỗ trợ các công ty Canada đang phát triển nhanh, đưa trí tuệ và đổi mới công nghệ trong nước ra sân chơi toàn cầu - và điều đó áp dụng cho địa nhiệt”, ông nói tiếp.

Quy mô ảnh hưởng toàn cầu

Số liệu từ Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho thấy tiềm năng lớn của ngành địa nhiệt Canada cả trong nước lẫn quốc tế. Cơ quan này gần đây dự báo địa nhiệt sẽ đáp ứng tới 15% mức tăng nhu cầu toàn cầu từ nay đến năm 2050, với công suất mới lên tới 800.000 MW. Và đó chưa tính đến nhu cầu từ các trung tâm dữ liệu.

“Chính phủ Canada cần nhận thấy cơ hội trong ngành này, không chỉ về nguồn điện có thể thay đổi thị trường năng lượng trong nước, mà còn về các start-up địa nhiệt Canada sắp vươn tầm toàn cầu”, ông Fitzgerald nói.

Việc ký tấm séc cho Eavor gần một thập kỷ trước có thể là quyết định sáng suốt. Nhưng ông Fitzgerald cho rằng đã đến lúc chính phủ liên bang cũng cần nhìn về tương lai. “Cơ hội địa nhiệt là cơ hội đặc trưng của Canada. Và các công ty Canada đang đi đầu. Chúng tôi muốn thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ và quyết liệt trong ngành ở Canada, chỉ cần chính phủ và ngành công nghiệp phối hợp tốt hơn”, ông nói.

“Cuối cùng, chúng ta phải đi tới nơi có cơ hội tăng trưởng tốt nhất”, ông kết luận.