Ngân hàng Thế giới tái đầu tư phát triển điện hạt nhân sau nhiều thập niên

14:00 | 30/06/2025

(PetroTimes) - Sau nhiều năm không tham gia tài trợ cho các dự án điện hạt nhân, Ngân hàng Thế giới vừa thiết lập mối quan hệ đối tác chiến lược với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA). Mục tiêu của sự hợp tác này là cung cấp hỗ trợ kỹ thuật và tài chính cho các quốc gia muốn đưa năng lượng hạt nhân vào chiến lược phát triển năng lượng quốc gia.

Ngân hàng Thế giới tái đầu tư phát triển điện hạt nhân sau nhiều thập niên. Hình minh họa

Theo thông báo, Ngân hàng Thế giới và IAEA đã ký kết thỏa thuận hợp tác nhằm giúp các nước có nhu cầu phát triển điện hạt nhân, như một phần trong kế hoạch năng lượng dài hạn. Thỏa thuận được công bố không lâu sau khi Hội đồng quản trị Ngân hàng Thế giới chính thức phê duyệt việc nối lại tài trợ cho các dự án điện hạt nhân – một phần trong chiến lược thúc đẩy điện khí hóa, nhấn mạnh đến yếu tố khả thi, chi phí hợp lý, độ tin cậy và giảm phát thải.

Ba trọng tâm chính của hợp tác

Ngân hàng Thế giới và IAEA sẽ cùng tập trung vào ba lĩnh vực chủ chốt: Nâng cao năng lực nội bộ của Ngân hàng Thế giới trong các vấn đề liên quan đến an toàn hạt nhân, chống phổ biến vũ khí hạt nhân và khung pháp lý kỹ thuật; Gia hạn thời gian vận hành của các lò phản ứng hiện tại – được xem là giải pháp tiết kiệm và hiệu quả; Thúc đẩy nghiên cứu và triển khai lò phản ứng mô-đun nhỏ (SMR) – công nghệ được đánh giá là linh hoạt, phù hợp với quy mô và nhu cầu của nhiều quốc gia.

Tại lễ ký kết ở Paris, Chủ tịch Ngân hàng Thế giới Ajay Banga nhấn mạnh rằng, nhu cầu đầu tư vào lĩnh vực điện ở các nước đang phát triển sẽ tăng mạnh, từ mức 280 tỷ USD hiện nay lên khoảng 630 tỷ USD mỗi năm vào năm 2035. Ông khẳng định, Ngân hàng Thế giới không thể một mình đáp ứng nhu cầu này, nên việc hợp tác với IAEA có ý nghĩa chiến lược đặc biệt quan trọng.

Một bước ngoặt trong chính sách

Thỏa thuận này đánh dấu sự thay đổi lớn trong chính sách của Ngân hàng Thế giới. Trước đây, tổ chức này chỉ từng tài trợ duy nhất một dự án điện hạt nhân – tại Ý vào năm 1959 với khoản vay 40 triệu USD. Kể từ đó, Ngân hàng không còn tài trợ cho điện hạt nhân, do lo ngại về rủi ro và chi phí cao. Việc dỡ bỏ hạn chế này là kết quả của một năm hợp tác chặt chẽ giữa Ngân hàng Thế giới và IAEA.

Tổng Giám đốc IAEA, ông Rafael Mariano Grossi, cho rằng sự hợp tác này là chìa khóa để vượt qua rào cản tài chính – một trong những thách thức lớn nhất đang cản trở sự phát triển của điện hạt nhân ở các nước mới nổi. Ông tin rằng, đây sẽ là bước khởi đầu để các ngân hàng phát triển khu vực khác cũng tham gia, nhất là khi một số tổ chức tài chính quốc tế đã thể hiện mong muốn làm theo.

Ngành hạt nhân toàn cầu phản hồi tích cực

Tổng Giám đốc Hiệp hội Hạt nhân Thế giới (WNA), bà Sama Bilbao y León, đánh giá cao quyết định thay đổi chính sách của Ngân hàng Thế giới, xem đây là yếu tố then chốt giúp mở rộng khả năng tiếp cận tài chính cho các dự án điện hạt nhân trên toàn cầu. Bà cho rằng, nếu các định chế tài chính quốc tế tích cực hơn trong việc hỗ trợ, năng lực phát triển điện hạt nhân toàn cầu sẽ được thúc đẩy mạnh mẽ, đồng thời mở ra cơ hội cho các nước đang phát triển quan tâm đến công nghệ này.

Hiện nay, thế giới có 440 lò phản ứng hạt nhân đang hoạt động tại 31 quốc gia và 70 lò khác đang được xây dựng. Theo IAEA, khoảng 30 quốc gia – chủ yếu là các nước đang phát triển – đang nghiêm túc xem xét đầu tư vào điện hạt nhân, nhưng lại gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn.