Nga ảnh hưởng tới tương lai năng lượng châu Phi

Diễn đàn Kinh tế và Nhân đạo Nga-Châu Phi lần thứ hai tại Saint Petersburg. Rosatom, đối tác chung của Diễn đàn, đã ký năm thỏa thuận với các đối tác Châu Phi. Ảnh TASS

Những khoản đầu tư gần đây vào các lĩnh vực dầu khí và năng lượng hạt nhân của châu Phi phản ánh tham vọng của Nga trong việc đa dạng hóa các hoạt động năng lượng toàn cầu, đồng thời tận dụng nhu cầu năng lượng ngày càng tăng của khu vực.

Nhằm củng cố hơn nữa mối quan hệ với Nga, Phòng Năng lượng châu Phi (AEC) hiện đang có chuyến công tác tại Moscow để thảo luận với các lãnh đạo ngành năng lượng Nga. Chuyến thăm này nhấn mạnh tầm quan trọng ngày càng lớn của hợp tác năng lượng Nga - châu Phi, khi AEC tìm kiếm thêm cơ hội đầu tư và hợp tác trong lĩnh vực năng lượng. Việc AEC tăng cường kết nối với Moscow phù hợp với mục tiêu thu hút đa dạng nguồn đầu tư để đáp ứng nhu cầu năng lượng của châu Phi, đồng thời khẳng định nỗ lực mở rộng sự hiện diện của Nga trong thị trường năng lượng khu vực.

Trong bối cảnh này, cùng với các cuộc thảo luận của G20 về an ninh và phát triển bền vững trong lĩnh vực năng lượng, những bước đi mới của Nga tại châu Phi đang mở đường cho quan hệ kinh tế sâu rộng hơn, gia tăng ảnh hưởng của Nga tại thị trường năng lượng châu Phi, đồng thời tạo cơ hội thúc đẩy hợp tác về phát triển hạ tầng và chuyển giao công nghệ.

Nga mở rộng hiện diện trong ngành năng lượng châu Phi

Các tập đoàn năng lượng hàng đầu của Nga đang nhanh chóng mở rộng tầm ảnh hưởng trên khắp châu Phi. Tháng 9/2024, tập đoàn năng lượng đa quốc gia của Nga, Lukoil, đã ký Biên bản Ghi nhớ (MoU) với Bộ Năng lượng Congo nhằm thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực thăm dò và khai thác dầu mỏ. Đối với Nga, ngành dầu mỏ của Congo là nguồn tài nguyên quan trọng giúp củng cố vị thế của nước này trên thị trường năng lượng toàn cầu, đồng thời hỗ trợ chiến lược tăng cường quan hệ với các quốc gia châu Phi giàu tài nguyên. Trong bối cảnh G20 tập trung vào an ninh năng lượng và đa dạng hóa nguồn cung, thỏa thuận này càng khẳng định vai trò quan trọng của Nga trong lĩnh vực năng lượng tại châu Phi.

Tập đoàn khí đốt quốc doanh Gazprom cũng đang mở rộng hoạt động tại khu vực. Tại Tanzania, Gazprom đã đạt được thỏa thuận thăm dò và khai thác khí đốt, đặc biệt tập trung vào khí nén – một nguồn năng lượng thiết yếu đối với nhu cầu ngày càng tăng của quốc gia Đông Phi này. Những nỗ lực của Tanzania trong việc đa dạng hóa nguồn năng lượng cho thấy tầm quan trọng của quan hệ hợp tác này, không chỉ giúp Gazprom tiếp cận nguồn tài nguyên khí đốt chưa được khai thác của Đông Phi, mà còn thúc đẩy quan hệ thương mại giữa hai nước.

Trong khi đó, tập đoàn năng lượng hạt nhân Rosatom của Nga cũng đang mở rộng sự hiện diện tại châu Phi. Rwanda hiện đang đàm phán với Rosatom để xây dựng một trung tâm nghiên cứu khoa học và công nghệ hạt nhân, đồng thời xem xét khả năng phát triển một nhà máy điện hạt nhân, bao gồm các chương trình đào tạo nhân lực và chuyển giao công nghệ. Đây là một phần trong chiến lược lớn hơn của Nga nhằm cung cấp công nghệ hạt nhân tiên tiến, giúp các quốc gia châu Phi đa dạng hóa nguồn năng lượng.

Ngoài Rwanda, Rosatom cũng đã ký MoU với Guinea-Conakry để phát triển các nhà máy điện hạt nhân nổi, ba thỏa thuận hợp tác với Mali về xây dựng nhà máy điện hạt nhân công suất nhỏ, và một thỏa thuận hợp tác hạt nhân với Cộng hòa Congo. Năng lượng hạt nhân đang trở thành lựa chọn hấp dẫn đối với nhiều quốc gia châu Phi trong bối cảnh nhu cầu năng lượng tăng cao và xu hướng giảm dần sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Sự tham gia của Rosatom giúp Nga định vị mình là đối tác quan trọng trong quá trình chuyển đổi năng lượng tại châu Phi, đồng thời phù hợp với các cuộc thảo luận tại G20 về phát triển nguồn năng lượng bền vững và đa dạng.

Tương lai hợp tác năng lượng giữa Nga và châu Phi

Việc Nga gia tăng đầu tư vào ngành năng lượng châu Phi phản ánh chiến lược dài hạn nhằm thiết lập quan hệ đối tác bền vững với các quốc gia giàu tài nguyên. Các khoản đầu tư trải dài trên nhiều lĩnh vực – từ dầu khí đến năng lượng hạt nhân – cho thấy cam kết của Nga trong việc trở thành một nhân tố chủ chốt trên thị trường năng lượng châu Phi, đồng thời tận dụng tiềm năng chưa khai thác của khu vực này.

Đối với Nga, châu Phi là một thị trường quan trọng trong bối cảnh năng lượng toàn cầu đang chuyển dịch. Nhu cầu tiêu thụ năng lượng ngày càng tăng cùng với yêu cầu phát triển hạ tầng đã tạo cơ hội để các doanh nghiệp Nga cung cấp cả giải pháp năng lượng truyền thống lẫn năng lượng thay thế. Những khoản đầu tư này cũng giúp Nga đảm bảo nguồn tài nguyên chiến lược trong dài hạn, đồng thời cạnh tranh với các đối thủ lớn như Mỹ và Trung Quốc tại châu Phi.

Tuần lễ Năng lượng châu Phi 2025 (AEW 2025): Đầu tư vào năng lượng châu Phi đang trở thành diễn đàn quan trọng nhất để thảo luận về tương lai năng lượng của khu vực này và thu hút nguồn vốn toàn cầu vào ngành. Khi châu Phi đẩy mạnh đa dạng hóa nguồn năng lượng, AEW 2025 mang đến cơ hội giá trị để các doanh nghiệp và nhà đầu tư Nga mở rộng hiện diện tại đây, thiết lập quan hệ hợp tác mới và khai thác các cơ hội trong bối cảnh ngành năng lượng châu Phi đang không ngừng phát triển.

Nhìn về tương lai, chiến lược năng lượng của Nga tại châu Phi nhiều khả năng sẽ tập trung vào việc thắt chặt quan hệ song phương, tăng cường an ninh năng lượng và đóng góp vào quá trình chuyển đổi năng lượng của khu vực. Khi G20 tiếp tục ưu tiên các mục tiêu phát triển bền vững và đa dạng hóa năng lượng toàn cầu, Nga sẽ tìm cách định vị mình như một đối tác đáng tin cậy trong cả lĩnh vực năng lượng truyền thống lẫn công nghệ mới, đặc biệt là năng lượng hạt nhân. Việc Nga ngày càng mở rộng sự hiện diện trong ngành năng lượng châu Phi phản ánh tham vọng trở thành một đối tác chiến lược của khu vực.

Tuy nhiên, để đảm bảo những khoản đầu tư này mang lại lợi ích lâu dài cho cả hai bên, Nga sẽ phải khéo léo xử lý các yếu tố địa chính trị và cạnh tranh quốc tế. Những năm tới sẽ là giai đoạn quyết định xem Nga có thể củng cố vị thế của họ như một cường quốc năng lượng tại châu Phi hay không, đặc biệt trong bối cảnh G20 đang tập trung vào phát triển năng lượng bền vững.

Nhu cầu khí đốt ở khu vực nào trên thế giới đang tăng?

OPEC kêu gọi châu Phi đẩy mạnh đầu tư khai thác dầu mỏ

Châu Phi - điểm nhấn mới trong chiến lược nhập khẩu dầu thô của Ấn Độ

Nh.Thạch

AFP