Kỷ nguyên mới của dầu khí Angola

Tổng thống Joao Lourenço tại một hội nghị về dầu khí

“Chúng ta đang bước vào một kỷ nguyên mới ở Angola, nhà sản xuất dầu mỏ lớn thứ hai trong vùng châu Phi cận Sahara sau Nigeria. Có một sự quan tâm mới của các nhà đầu tư đối với đất nước Angola”, Guido Brusco, Phó chủ tịch Tập đoàn ENI của Italia phụ trách khu vực châu Phi cận Sahara cho biết ngày 22-6-2019 bên lề một hội nghị tại Luanda, thủ đô của Angola.

Người phát ngôn của Tập đoàn Total (Pháp), nhà khai thác dầu lớn nhất ở Angola với sản lượng 650.000 thùng/ngày, đã chia sẻ: “Một môi trường kinh doanh tốt có thể giúp chúng tôi sớm ký một số thỏa thuận với Angola. Một trang mới trong lịch sử dầu mỏ ở Angola đang được mở ra”.

Có thể nói, ngành dầu mỏ Angola đã thay đổi đáng kể từ khi Joao Lourenço lên làm tổng thống vào năm 2017. Ông Lourenço lên lãnh đạo một quốc gia có nền kinh tế đang mấp mé khủng hoảng do giá dầu thô giảm mạnh từ năm 2014, nhưng ông đã nhân rộng các sáng kiến để cố gắng ngăn chặn sự suy giảm sản lượng dầu mỏ.

Dầu mỏ là nguồn thu tài chính chủ yếu của Angola. Năm 2018, sản lượng vàng đen của Angola không vượt quá 1,5 triệu thùng/ngày, mức thấp nhất trong hơn 10 năm. Và, hậu quả của việc dầu mất giá khiến nhiều dự án mới về khoan và thăm dò dầu mỏ bị đóng băng.

Trước khi cải cách ngành dầu khí, ông Lourenço đã tham khảo ý kiến toàn ngành dầu khí để xác định các phương cách vực dậy mọi mặt hoạt động.

Một loạt các đề xuất, nhất là ưu đãi thuế, đã được đưa ra sau đó. Những đề xuất này được cụ thể hóa trong những sắc lệnh mới của tổng thống đã tạo ra một bầu không khí hoàn toàn khác ở Angola, cho phép phát triển các nguồn tài nguyên mà trước đây không có lợi nhuận và phục hồi các hoạt động thăm dò dầu mỏ.

Không phải chờ quá lâu để thấy kết quả. Chỉ trong 12 tháng, ENI đã có 5 phát hiện về dầu khí ở Angola, theo ông Guido Brusco. ENI và Total là hai tập đoàn hàng đầu tại Angola. Đầu tháng 6-2019, Angola thông báo hợp tác với ENI để mở rộng Nhà máy Lọc dầu Luanda nhằm giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu dầu mỏ và cố gắng hạn chế tình trạng thiếu nhiên liệu. Sonangol - Tập đoàn Dầu khí quốc gia Angola - cho biết, trong vòng hai năm rưỡi, Nhà máy Lọc dầu Luanda sẽ tăng gấp 4 lần sản xuất xăng giàu octan để giảm việc nhập khẩu. Sonangol cũng thông báo đã ký một thỏa thuận với United Shine để xây dựng một nhà máy lọc dầu thứ hai tại tỉnh Cabinda ở phía bắc Angola có công suất xử lý 60.000 thùng dầu thô/ngày để sản xuất dầu diesel, xăng và dầu nhiên liệu. Việc xây mới và mở rộng nhà máy lọc dầu hiện hữu sẽ làm giảm tình trạng thiếu nhiên liệu ở Angola.

Hồi giữa tháng 5-2019, ENI công bố một phát hiện dầu lớn tại cấu tạo triển vọng Agogo thuộc Lô 15/06 ở vùng nước sâu ngoài khơi Angola, ước tính có trữ lượng tại chỗ 450-650 triệu thùng dầu nhẹ. Đến đầu tháng 6-2019, ENI lại thông báo đã có phát hiện dầu thứ 5 tại giếng Agidigbo-1 NFW thuộc Lô 15/06 trong vùng nước sâu ngoài khơi Angola.

Ngày 2-4-2019, Total đã vận hành một cơ sở sản xuất thứ hai tại mỏ Kaombo, hoàn tất việc khởi động dự án dầu mỏ quan trọng này ở vùng biển sâu ngoài khơi Angola. Công ty sản xuất và lưu trữ nổi Kaombo Sul (FPSO) sẽ sản xuất 115.000 thùng dầu/ngày (bpd) giống như Kaombo Norte, người anh song sinh của nó, được đưa vào hoạt động 8 tháng trước. Với 230.000 bpd, tổng công suất của Kaombo Norte chiếm 15% sản lượng dầu của Angola. Ra mắt vào tháng 4-2014 với chi phí đầu tư 16 tỉ USD (so với 20 tỉ USD dự kiến ban đầu), dự án đã bắt đầu khai thác vào năm 2017, chậm hơn kế hoạch. Dự án có độ sâu đáng kể, tới 1.950m, với trữ lượng ước tính khoảng 660 triệu thùng.

Angola là nhà sản xuất dầu mỏ lớn

Nhờ những sắc lệnh mới của Tổng thống Lourenço, Total và các đối tác khác đang đánh giá lại một số dự án đã bị tạm ngưng vì ít lợi nhuận nhưng ngày nay có thể hoạt động vì chính sách ưu đãi thuế - một quan chức trong ngành dầu khí Angola cho biết. Đó là các mỏ vệ tinh, nằm gần các mỏ đã được khai thác. Adam Pollard, chuyên gia phân tích khu vực châu Phi hạ Sahara tại Woodmac, cho biết, các BP của Anh và ExxonMobil của Mỹ cũng đang lên kế hoạch đầu tư mới vào Angola.

Một sáng kiến khác của Tổng thống Lourenço: Tái cơ cấu Tập đoàn Dầu khí quốc gia Sonangol đang gặp phải những khó khăn tài chính. Trước tiên, ông Lourenço sa thải Chủ tịch Sonangol, Isabel dos Santos, con gái của cựu Tổng thống Jose Eduardo dos Santos, vì bị nghi ngờ tham nhũng (nhưng người phụ nữ giàu nhất châu Phi theo xếp hạng của Tạp chí Forbes này đã phủ nhận). Được đặt biệt danh là “công chúa”, Isabel dos Santos, 44 tuổi, đã tiếp quản Tập đoàn Dầu khí quốc gia Angola vào năm 2016, khi ấy tập đoàn đang gặp rất nhiều khó khăn. Việc bổ nhiệm “công chúa” Isabel dos Santos đã gây ra sự phản ứng mạnh mẽ từ phía phe đối lập. Tổng thống José Eduardo dos Santos bị những người chống đối cáo buộc lợi dụng tư nhân hóa nền kinh tế của đất nước để đưa một số ít người thân vào nắm quyền điều hành các tập đoàn kinh tế chủ chốt.

Ngoài ra, ông Lourenço đã rút Sonangol khỏi một trong những nhiệm vụ quan trọng, đó là quyền cấp giấy phép thăm dò và khoan dầu. Quyền này hiện được trao cho một thực thể riêng biệt mới: Cơ quan Dầu khí quốc gia (ANPG). Theo ông Lourenço, việc này là nhằm tái cấu trúc ngành dầu mỏ và tạo điều kiện thu hút đầu tư tư nhân.

Nhưng Tổng thống Lourenço vẫn chưa kết thúc những nỗ lực cải cách ngành dầu mỏ. Angola sẽ tăng cường các nỗ lực để làm mới trữ lượng nhằm giảm bớt sự sụt giảm đáng kể trong sản xuất dầu - ông Lourenço phát biểu trong một cuộc họp vào đầu tháng 6-2019 với sự tham gia của tất cả các công ty chủ chốt trong ngành dầu mỏ Angola.

Để cố gắng đảo ngược xu hướng, hàng chục lô mới sẽ được sớm bán đấu giá. “Cần phải hành động khẩn cấp” - ông Lourenço khẳng định. Nếu không có dự án mới, sản xuất dầu của Angola có thể giảm xuống dưới 1 triệu thùng/ngày vào năm 2023, Bộ Dầu khí Angola cảnh báo.

S.Phương