Khủng hoảng năng lượng châu Âu khiến thị trường căng thẳng và giá cao kỷ lục còn tiếp diễn

Giá khí đốt tháng 10 tại trung tâm TTF của Hà Lan, một điểm chuẩn của châu Âu, tăng lên mức cao kỷ lục 79 Euro/MWh, tương đương 970 USD/1.000 mét khối hôm thứ Tư. Hôm thứ Năm, giá khí đốt ở châu Âu cố định ở mức 760 USD/1.000 mét khối. Kể từ tháng 1/2021, hợp đồng năng lượng đã tăng giá hơn 250%, trong khi các hợp đồng năng lượng chuẩn ở Pháp và Đức đều tăng gấp đôi. Tại Anh, nơi hóa đơn tiền điện hiện đắt nhất ở châu Âu, giá điện đã tăng vọt trong bối cảnh nước này phụ thuộc nhiều vào khí đốt và năng lượng tái tạo để sản xuất điện. Hôm thứ Tư, giá điện của Anh đã tăng 19%, lên tới 475 bảng Anh (656,5 USD). Đầu tháng 9, giá khí đốt tăng cao và sản lượng điện gió thấp đã khiến Anh phải tái vận hành một nhà máy điện than cũ để đáp ứng nhu cầu điện của nước này.

Các bó cỏ khô nằm bên ngoài nhà máy phát điện của công ty RWE AG, gần Rommerskirchen, Đức. Ảnh: Ying Tang/NurPhoto/Getty Images.

Glenn Rickson, Trưởng bộ phận phân tích năng lượng châu Âu tại S&P Global Platts Analytics cho biết yếu tố quan trọng nhất đến nay là giá khí đốt. Giá khí đốt tăng cao hơn là “một lực đẩy to lớn”, đẩy cả giá carbon và giá than lên mức cao kỷ lục. Giá carbon ở châu Âu đã tăng gần gấp ba lần trong năm nay. Giá carbon chuẩn của EU lần đầu tiên tăng lên trên 60 Euro/tấn trong những tuần gần đây. Glenn Rickson cho biết triển vọng giá điện châu Âu trong mùa đông này sẽ phụ thuộc nhiều vào giá khí đốt, trong khi dự kiến giá khí đốt sẽ tăng hơn nữa trong những tháng tới.

Một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng khủng hoảng hiện nay

Giá khí đốt của châu Âu đã tăng nhanh kể từ đầu tháng 4, khi điều kiện thời tiết lạnh giá bất thường, khí đốt lưu trữ trong kho của châu Âu giảm xuống dưới mức trung bình 5 năm trước đại dịch, cho thấy nguồn cung tiềm năng bị suy giảm. Kể từ thời điểm đó, châu Âu đã phải vật lộn để đưa nguồn cung cấp khí đốt cần thiết cho giai đoạn mùa đông trở lại mức cần có. Kinh tế phục hồi sau khi các nước nới lỏng các hạn chế do đại dịch Covid-19 cũng đẩy nhu cầu tăng cao hơn dự kiến, dẫn đến tình trạng thiếu khí đốt. Theo các nhà phân tích, sự thiếu hụt khí đốt đang khiến cho thị trường căng thẳng khi mùa đông đang tới gần. Điều này diễn ra cùng với sự cạnh tranh rất lớn từ Châu Á và Nam Mỹ về nguồn cung LNG, càng đẩy giá khí đốt tăng lên.

Bên cạnh đó, Nga được cho là đã làm chậm lại việc cung cấp khí đốt tự nhiên qua đường ống cho khu vực. Dư luận có đặt ra câu hỏi liệu đây có thể là một động thái có chủ ý để thúc đẩy cho việc khởi động nguồn khí đốt qua Dòng chảy Phương Bắc 2 (Nord Stream 2). Nếu sớm đi vào hoạt động, đường ống dẫn khí Nord Stream 2 hoàn toàn có khả năng giải quyết một số vấn đề về nguồn cung khí đốt của khu vực.

Diễn biến khí hậu bất thường trong mùa đông cũng khiến thị trường căng thẳng. Theo Giám đốc nghiên cứu của Wood Mackenzie Murray Douglas, việc khởi động dòng chảy khí đốt qua Nord Stream 2 sẽ không làm giảm đáng kể giá khí đốt vào mùa đông này. Người tiêu dùng sẽ tiếp tục phải chịu mức giá khí đốt khá cao trong suốt mùa đông, nhất là khi bước sang Năm mới vào tháng Giêng và tháng Hai, khí hậu đặc biệt lạnh giá và thị trường sẽ rất dễ bị tổn thương với các đột biến khí hậu lớn./.

Thanh Bình