Khi năng lượng hóa thạch không còn được đầu tư, bảo hiểm...

Kỳ I: Quỹ đầu tư tẩy chay năng lượng gây ô nhiễm

Ngày 1-8-2020, Nest (Quỹ tiết kiệm lao động quốc gia), quỹ trợ cấp lớn nhất nước Anh, thành lập năm 2008, có hơn 9 triệu thành viên, quản lý hơn 12 tỉ bảng Anh (13,3 tỉ euro) tuyên bố trong một thông cáo báo chí rằng, Nest có tham vọng mới nhằm phủ xanh các hoạt động của mình và tôn trọng Thỏa thuận khí hậu Paris để hạn chế sự nóng lên toàn cầu. Cụ thể, Nest sẽ ngừng trợ cấp hoàn toàn cho các lĩnh vực gây ô nhiễm nhất như nhiệt than, dầu cát và các hoạt động khoan ở Bắc Cực đến năm 2025. Đến cuối năm 2020, Nest sẽ rút vốn khỏi các công ty trong các lĩnh vực năng lượng có hơn 20% doanh thu từ nhiên liệu hóa thạch. Ngoài ra, Nest muốn phân bổ 5,5 tỉ bảng Anh, tương đương 45% danh mục đầu tư vào các hoạt động thân thiện với môi trường, bỏ các khoản đầu tư vào các công ty thải ra nhiều CO2 nhất. Nest cũng có kế hoạch đầu tư trực tiếp nhiều hơn vào cơ sở hạ tầng xanh.

Một nhà máy điện than ở Thái Lan

Trước đó, Ngân hàng Credit Suisse (Thụy Sĩ) thông báo sẽ không cung cấp tài chính cho các dự án xây dựng nhà máy nhiệt điện than mới, trong bối cảnh ngành ngân hàng đang chịu áp lực phải tham gia vào cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. “Ngân hàng đã quyết định ngừng cung cấp bất kỳ hình thức tài trợ nào liên quan đến việc phát triển các nhà máy nhiệt điện than mới”, đại diện Credit Suisse nói trong một tuyên bố.

Gần đây, nhiều tổ chức quốc tế lên tiếng kêu gọi các ngân hàng từ bỏ hỗ trợ tài chính cho các dự án liên quan đến than. Mới đây, Tổ chức Hòa bình xanh (Greenpeace) đã chỉ trích 4 ngân hàng lớn của Anh trong việc tiếp tục tài trợ cho ngành than kể từ sau Thỏa thuận khí hậu Paris năm 2015, bất chấp lời hứa của ngành tài chính trong việc hỗ trợ phát triển năng lượng sạch. Tổng cộng, các ngân hàng này đã tài trợ khoảng 32 tỉ USD trong khoảng thời gian từ giữa năm 2016 đến cuối tháng 9-2019 để phát triển các dự án điện mới, Greenpeace cho biết.

Theo các hiệp hội môi trường quốc tế, các tập đoàn tài chính lớn trên thế giới đã cung cấp 745 tỉ USD tín dụng cho 258 công ty phát triển các dự án nhà máy điện than trong 3 năm qua. Hai tổ chức phi chính phủ, Friends of the Earth France và Oxfam France, gần đây kêu gọi Quốc hội Pháp ban hành luật yêu cầu các ngân hàng của Pháp phải áp dụng các chiến lược nhằm hạn chế sự nóng lên toàn cầu.

Trong khi đó, BNP Paribas, ngân hàng lớn nhất châu Âu, cũng công bố quyết định sẽ ngừng toàn bộ việc cho vay đối với các hoạt động liên quan đến than vào năm 2030 tại EU và năm 2040 với phần còn lại của thế giới. Bên cạnh đó, BNP Paribas tăng mức tài trợ cho năng lượng tái tạo lên 18 tỉ euro vào năm 2021 (mục tiêu ban đầu là 15 tỉ euro). BNP Paribas từng tuyên bố không tài trợ cho các dự án xây mới nhà máy nhiệt điện than kể từ năm 2017. Nay họ dự định mở rộng chính sách này với tất cả những dự án liên quan đến than, dù ít hay nhiều. Điều này sẽ giúp BNP Paribas “tăng cường đối thoại” với các công ty khách hàng vẫn còn sử dụng than để sản xuất một phần điện, buộc họ phải chuyển sang sản xuất điện tái tạo.

Hàng năm, BNP Paribas sẽ tiếp tục công bố việc phân bổ tín dụng theo nguồn năng lượng. Năm 2018, BNP Paribas chỉ tài trợ cho chưa đầy 20% nguồn vốn cho các công ty điện lực có sử dụng than. Từ năm 2015, BNP Paribas cam kết đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng bằng cách áp dụng các tiêu chí khắt khe hơn về tài chính và đầu tư vào lĩnh vực than, phù hợp với Thỏa thuận khí hậu Paris. Mặc dù vậy, BNP Paribas vẫn thường xuyên bị các tổ chức phi chính phủ về môi trường chỉ trích vì đã tài trợ cho nhiên liệu hóa thạch. Một báo cáo được ba tổ chức Friends of the Earth, BankTrack và Unfriend Than công bố đã nêu tên BNP Paribas là “nhà tài trợ lớn nhất cho các nhà máy nhiệt điện than mới, với không dưới 2,2 tỉ euro tín dụng chỉ riêng trong năm 2019”.

Biểu tình chống điện than ở Đức

Bên cạnh việc giảm hỗ trợ cho ngành than vay vốn, BNP Paribas cũng thông báo hàng loạt biện pháp mới nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng, đặc biệt là ngừng hỗ trợ tài chính cho các dự án dầu khí. Trong thông báo, BNP Paribas cho biết, họ ngừng quan hệ đối tác với những doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực thăm dò, khai thác, phân phối, tiếp thị, kinh doanh khí và dầu đá phiến hoặc dầu cát. BNP Paribas cũng đã quyết định không còn tài trợ cho các dự án chủ yếu dành cho việc vận chuyển và xuất khẩu khí, dầu đá phiến, dầu cát, chẳng hạn như các trạm tiếp nhận khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) hay các dự án xây dựng đường ống.

Đặc biệt, ở Bắc Băng Dương, khu vực bị ảnh hưởng nghiêm trọng do sự nóng lên toàn cầu, BNP Paribas cho biết không muốn tài trợ các dự án thăm dò hoặc khai thác dầu khí. Vào tháng 3-2017, BNP Paribas đã bị các tổ chức phi chính phủ yêu cầu rút vốn khỏi một dự án xây dựng trạm tiếp nhận LNG ở Texas, Mỹ, vì cho rằng dự án này “không tương thích” với cam kết của ngân hàng với Thỏa thuận khí hậu Paris.

Thông báo của BNP Paribas được đưa ra chỉ một ngày sau khi Quốc hội Pháp thông qua dự luật cấm thăm dò và khai thác dầu khí trên lãnh thổ Pháp từ nay đến năm 2040.

(Xem tiếp kỳ sau)

S.Phương