Hệ thống GTS của Ucraine xuống cấp là lý do quá cảnh khí của Nga?

Giá khí đốt tại thị trường châu Âu (sàn TTF Netherlands) vượt ngưỡng 645 USD/1000m3 trong bối cảnh Gazprom gần như từ chối đăng ký thêm công suất trung chuyển qua Ukraine, trước thời điểm hoàn thành đường ống dẫn khí Nord Stream 2 (dự kiến trong tháng 9). Ngoài ra, Gazprom cho biết, công ty đang hoàn tất vận hành thử nhánh 1 đường ống Nord Stream 2, và không dự kiến tăng khối lượng xuất khẩu ngoài kế hoạch 183 tỷ m3 trong năm 2021, bất chấp hệ thống kho chứa ngầm châu Âu thâm hụt tới 17 tỷ m3 khí.

Nhờ giá khí đốt tăng cao, vốn hóa thị trường Gazprom đạt 102 tỷ USD và trở thành công ty đại chúng số 1 LB Nga, vượt ngân hàng Sberbank và Rosneft.

Tạp chí Geoenergy Info của Nga phân tích cho thấy, sự xuống cấp của hệ thống GTS (Gas Transmission System) của Ukraine sẽ sớm đạt đến giới hạn. Theo số liệu của Geoenergy Info, “Cuộc kiểm tra kỹ thuật cuối cùng đối với hệ thống vận chuyển khí đốt của Ukraine đã được các chuyên gia Đức thực hiện vào năm 2015. Vào thời điểm đó, họ ước tính tỷ lệ khấu hao là 85%. Theo ước tính sơ bộ, sẽ mất khoảng 12 tỷ euro để đưa nó vào hoạt động theo tiêu chuẩn hiện đại ”.

Vào năm 1991 GTS của Ukraine bơm 140 tỷ mét khối khí mỗi năm, hiện hoạt động ở mức 40 tỷ, các đơn vị và cụm lắp ráp hỏng hóc không được sửa chữa mà chỉ đơn giản là được di chuyển từ các đoạn đường ống dẫn khí đốt không sử dụng đến. GTS của Ukraine đã bị hoạt động quá tải nhiều năm qua, đang ở tình trạng cần được sửa chữa lớn.

Đắt nhất trong hệ thống là các đơn vị bơm khí và các trạm nén, nhất thiết phải được bảo dưỡng định kỳ theo kế hoạch. Ngoài ra, tất cả các hệ thống này đã trở nên lỗi thời từ thời Liên Xô và kém hiệu quả cũng như tính thân thiện với môi trường so với các đơn vị và cơ chế hiện đại, các chuyên gia đánh giá.

Việc sử dụng GTS Ucraine là không thể nếu không có các khoản đầu tư lớn.

GTS Ucraine. Photo: 3mv.ru/Teknoblog.

Tờ Teknoblog của Nga dẫn lời Đại diện thường trực của Nga tại Liên minh châu Âu, Vladimir Chizhov, tuyên bố rằng việc sử dụng thêm hệ thống vận chuyển khí đốt của Ukraine là không thể nếu không có các khoản đầu tư lớn.

Ông Chizhov cho rằng, trong lịch sử Ukraine thời hậu Xô Viết, thực tế không có khoản tiền nào được đầu tư vào việc sửa chữa và bảo dưỡng ở cấp độ kỹ thuật thích hợp, mặc dù đây chính xác là một trong những mục đích thu tiền cho quá cảnh. Hậu quả là, hiệu suất của đường ống quá thấp, đặc biệt là trong tình trạng hiện tại, khiến tiêu thụ phần lớn lượng dầu bơm vào.

Tờ Teknoblog cũng trích dẫn thông tin trên kênh truyền hình Nash của Ucraine, cho thấy nếu không có khí đốt vào mùa đông này, Ucraine sẽ lâm vào thảm họa.

Trên thị trường chứng khoán Ukraine, giá khí đốt là 20 hryvnia (0,73 đô la) cho mỗi mét khối (730$/1.000m3).

Kênh truyền hình Nash dẫn lời một cựu Bộ trưởng Ucraine, Alexei Kucherenko, phê phán chính quyền của Tổng thống Zelenskiy đã không đàm phán trực tiếp với chủ sở hữu nguồn cung khí đốt là LB Nga.

Kucherenko gọi ý định của Kiev là hoàn toàn phi logic khi đàm phán với Đức và Mỹ để bảo toàn quá cảnh.

Trong thời gian qua, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy đã ráo riết có những hoạt động vận động Đức và Mỹ để tìm kiếm sự ủng hộ đối với khí quá cảnh qua Ucraine, vốn mang đến hàng tỷ đô-la cho đất nước này. Nhưng dường như quan hệ Ucraine và Nga không thể được cải thiện.

Người đứng đầu công ty Naftogaz của Ukraine, Yuriy Vitrenko mới đây nói rằng, mặc dù Nord Stream 2 có thể đã hoàn thành đến 99%, Ucraine sẽ thảo luận với Mỹ để có thể áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với công ty Nord Stream AG.

Những thông tin truyền thông của Nga thực chất là những lý do mà Nga đang đưa ra trước sức ép của Chỉ thị về khí đốt của EU đối với đường ống Nord Stream 2 của Nga.

EU cho rằng Nord Stream 2 AG có thể phải bán cơ sở này. Báo Frankfurter Allgemeine Zeitung viết rằng đây là cách duy nhất mà công ty có thể đưa dự án Nord Stream 2 phù hợp với Chỉ thị về khí đốt.

Tập đoàn Nord Stream 2 AG tham gia xây dựng đường ống Nord Stream-2, mới đây đã bị xử thua về quyền truy cập độc quyền vào cơ sở hạ tầng châu Âu. Gazprom sẽ buộc phải bán một nửa công suất đường ống cho một bên thứ ba độc lập để đảm bảo tiêu chí "không độc quyền", nếu không họ sẽ bị phạt.

Elena