Đức: Phán quyết bước ngoặt với các tập đoàn năng lượng

Saul Lliuya trả lời câu hỏi của các nhà báo qua liên kết video từ Peru sau phán quyết do tòa án Đức công bố trong phiên tòa xét xử ông chống lại nhà cung cấp năng lượng RWE, vào ngày 28 tháng 5 năm 2025 tại Hamm, Đức. Ảnh Ina Fassbender / AFP

Vụ việc bắt nguồn từ đơn kiện của ông Saul Luciano Lliuya, một nông dân sống ở vùng núi Andes phía tây Peru. Ông cho rằng tập đoàn năng lượng RWE của Đức – một trong những công ty phát thải lớn nhất châu Âu – có phần trách nhiệm trong việc khiến sông băng gần nhà ông tan chảy nhanh, từ đó làm gia tăng nguy cơ lũ quét đe dọa khu dân cư địa phương.

Tòa án không chấp nhận yêu cầu bồi thường của ông Lliuya, và đánh giá nguy cơ thiệt hại tại nơi ở của ông là “rất thấp”. Tuy nhiên, tòa cũng cho rằng các công ty có mức phát thải cao hoàn toàn có thể bị xem xét trách nhiệm pháp lý, nếu hành vi của họ góp phần gây ra hậu quả khí hậu ở phạm vi toàn cầu. Đây được cho là một bước tiến quan trọng trong các tranh chấp pháp lý liên quan đến công lý khí hậu.

Tiền lệ pháp lý mới

Chia sẻ từ Peru qua cuộc gọi trực tuyến, ông Lliuya bày tỏ sự hài lòng với phán quyết: “Tôi thấy vui vì tòa đã công nhận nguyên tắc tôi theo đuổi – mở ra tiền lệ để những người bị ảnh hưởng có thể tiếp tục đấu tranh pháp lý. Dù không được bồi thường, tôi vẫn tự hào về kết quả này”.

Về phía mình, RWE cho rằng họ không có hoạt động trực tiếp tại Peru và không thể bị quy trách nhiệm cho các sự kiện xảy ra ở cách xa hàng chục nghìn km. Tuy nhiên, tòa đã không chấp nhận lập luận này.

Ông Noah Walker – chuyên gia pháp lý tham gia hỗ trợ vụ kiện – nhận định phán quyết mang ý nghĩa lớn: “Nguyên tắc rất rõ ràng: Các nước nghèo, đặc biệt ở khu vực Nam bán cầu, không thể tiếp tục gánh chịu một mình hậu quả của biến đổi khí hậu. Những quốc gia và doanh nghiệp phát thải lớn cũng cần phải có phần trách nhiệm”.

Ông nói thêm rằng các thẩm phán đã nhìn nhận rõ sự mất cân bằng toàn cầu khi các nước công nghiệp phát triển – vốn là nguồn phát thải chính – lại ít bị ảnh hưởng hơn so với những quốc gia dễ tổn thương.

Phản ứng trái chiều

Tổ chức phi chính phủ Germanwatch hoan nghênh phán quyết và gọi đây là “một cột mốc quan trọng về mặt nguyên tắc”. Tổ chức này cho rằng quyết định từ Tòa án Hamm sẽ tạo nền tảng pháp lý cho nhiều vụ kiện tương tự đang được tiến hành tại nhiều quốc gia.

Tuy nhiên, phía RWE cảnh báo rằng việc buộc một công ty phát thải CO₂ phải chịu trách nhiệm cho các thiệt hại khí hậu toàn cầu là “không thể chấp nhận được”, và có thể tạo ra những hệ quả khó lường đối với nền kinh tế, cũng như ngành công nghiệp Đức. RWE cho biết họ hy vọng các cấp tòa cao hơn sẽ xem xét lại hướng tiếp cận này.

Tập đoàn này cũng dẫn lại các vụ kiện khí hậu từng được đệ trình chống lại các hãng xe như Volkswagen, Mercedes-Benz và BMW – những vụ việc đều đã bị bác bỏ tại Đức ở cả cấp sơ thẩm và phúc thẩm.

Dù còn nhiều tranh cãi, phán quyết của Tòa án Hamm vẫn được đánh giá là dấu hiệu cho thấy các tòa án ngày càng cởi mở hơn trong việc xem xét trách nhiệm của doanh nghiệp đối với các vấn đề khí hậu toàn cầu.

TotalEnergies ký hợp đồng hydro xanh lớn nhất tại Đức

Ngừng nhập dầu Nga, nhà máy lọc dầu tại Đức gặp khó

Thủ tướng Đức tuyên bố sẽ làm mọi cách để ngăn Nord Stream 2 hoạt động trở lại

Nh.Thạch

AFP