Có nên phụ thuộc vào nguồn cung điện từ Lào?

Đằng sau khoản 16 tỷ USD cho lưới điện của Ba Lan

Tại sao thị trường điện giao ngay lại là chìa khóa cho hệ thống năng lượng mới của Trung Quốc?

Đập thủy điện Xayaburi trên sông Mekong ở Lào

Thị trường này sẵn sàng trở thành nhà xuất khẩu điện quan trọng ở Đông Nam Á.

Sự dồi dào thủy điện ở Lào giúp nước này dẫn đầu trong buôn bán điện ở Đông Nam Á, thị trường mà nước này sẵn sàng trở thành nước xuất khẩu điện hàng đầu trong thập kỷ tới. Các dự án tích hợp lưới điện trong khu vực giúp Lào có cơ hội mạnh mẽ hơn để trở thành nước đóng vai trò chủ chốt, nhưng điều này không có nghĩa là thị trường sẽ không phải đối mặt với hạn hán.

Theo Hiệp hội Thủy điện Quốc tế, tiềm năng thủy điện của thị trường Lào hiện ở mức khoảng 26,5 gigawatt (GW), nhưng Fitch Solutions ước tính thủy điện của Lào chỉ đạt 8GW tính đến cuối năm 2021.

David Thoo, Nhà phân tích Điện & Năng lượng tái tạo, nói với Asian Power: “Chỉ từ điều này, bạn có thể thấy rằng còn nhiều chỗ cho sự phát triển của ngành thủy điện Lào, bên cạnh nhu cầu điện ngày càng tăng từ các thị trường lân cận như Thái Lan, Việt Nam và thậm chí cả Singapore”.

Độ tin cậy

Tuy nhiên, độ tin cậy của thủy điện có thể cản trở Lào khi các hiện tượng thời tiết, chẳng hạn như hạn hán, ngày càng gia tăng và có thể dẫn đến thiếu nguồn cung cấp.

Ông Thoo trích dẫn ví dụ, đợt hạn hán gần đây ở Trung Quốc đã ảnh hưởng nặng nề đến tỉnh Tứ Xuyên, do thủy điện chiếm 80% tổng nguồn điện của tỉnh này. Điều này cuối cùng đã dẫn đến việc ngừng hoạt động sản xuất và gián đoạn chuỗi cung ứng.

Ông Thoo nói: “ Điều này có thể xảy ra với Đông Nam Á nếu nguồn cung cấp điện của khu vực này phụ thuộc quá nhiều vào thủy điện và không còn nghi ngờ gì nữa rằng các cơ quan Chính phủ đã xem xét vấn đề này, nhưng rủi ro vẫn còn đó”.

Bên cạnh những mối đe dọa về độ tin cậy, ông Thoo cho biết việc tìm nguồn vốn cho các nhà máy thủy điện cũng là một thách thức khác. Trích dẫn Cơ sở dữ liệu về các dự án trọng điểm của Fitch Solutions, người ta ước tính rằng Lào hiện có 38 đập thủy điện đang được phát triển với tổng giá trị lên tới khoảng 18 tỷ USD, trong đó, 16 đập được Chính phủ hỗ trợ.

“Việc nhận thêm dự án có làm tăng thêm khoản nợ mà Lào hiện có hay không có thể là nguyên nhân gây lo ngại”, ông Thoo nói. “Nhóm nghiên cứu rủi ro quốc gia của chúng tôi ước tính tổng nợ Chính phủ hiện tại tính theo phần trăm GDP, là khoảng 88% vào năm 2021 và tăng lên hơn 90% vào năm 2022.”

Hơn nữa, Lào cũng sẽ cần phải vượt qua những rào cản của các cuộc biểu tình về môi trường và xã hội, cũng như thiết lập cơ sở hạ tầng cần thiết cho hoạt động mua bán điện.

Ông Thoo lưu ý rằng hiện tại, trung bình tổn thất truyền tải và phân phối điện của các thị trường trong khu vực là khoảng 8,6%, và do lượng điện chạy qua nhiều thị trường khác nhau nhiều hơn, ông cho biết cần phải cải thiện nguồn tài chính cho cơ sở hạ tầng lưới điện. Nếu không, thị trường có thể chịu tổn thất hơn nữa do lượng điện thực tế chạy qua lưới điện bị hao hụt.

Triển vọng thương mại điện

Giữa những thách thức này, Chính phủ Lào đã thực hiện các biện pháp để đảm bảo thị trường có sự hỗ trợ cần thiết để trở thành thị trường dẫn đầu trong khu vực.

Trong báo cáo ngành vào tháng 9, Fitch Solutions lưu ý rằng các thỏa thuận nhập khẩu điện từ Lào và sự phát triển trong thương mại điện giúp giảm bớt rủi ro đối với tính thực tiễn kỹ thuật và tính khả thi về mặt pháp lý của việc tích hợp lưới điện trong khu vực. Khả năng kết nối giữa các thị trường điện trong khu vực cũng được củng cố bởi những tiến bộ trong công nghệ, đặc biệt là trong hệ thống điện một chiều điện áp cao (HVDC) và cáp ngầm dưới biển.

Trong bối cảnh đó, Fitch Solutions dự kiến ​​xuất khẩu điện của Lào sẽ tăng lên 43,8 terawatt giờ (TWh) vào năm 2031.

Yến Anh

Asian Power