Châu Âu buộc các tập đoàn dầu khí lưu trữ CO₂

Ủy ban châu Âu (EC) vừa công bố danh sách các công ty dầu khí hoạt động tại Liên minh châu Âu (EU) buộc phải xây dựng hệ thống lưu trữ carbon dioxide (CO₂). Ảnh AFP

Tổng cộng có 44 công ty nằm trong diện áp dụng, nhằm giúp khối EU đạt mục tiêu xây dựng năng lực lưu trữ địa chất lên tới 50 triệu tấn CO₂ mỗi năm vào năm 2030 – một phần trong kế hoạch được nêu rõ trong Đạo luật Công nghiệp Phát thải Ròng bằng 0 (Net-Zero Industry Act), chính thức có hiệu lực từ tháng 6/2024.

Danh sách này gồm những doanh nghiệp từng khai thác dầu khí trong lãnh thổ EU ở giai đoạn 2020–2023, theo quy định của Văn bản pháp lý (EU) 2024/1735. Đây là một bước đi nhằm củng cố hệ sinh thái công nghiệp phát thải thấp, hướng tới mục tiêu trung hòa carbon cho toàn khối.

EC nhấn mạnh: “Các dự án lưu trữ CO₂ sẽ đẩy nhanh tiến trình phát triển công nghệ quản lý carbon, đóng vai trò then chốt trong việc khử carbon cho các ngành công nghiệp khó giảm phát thải tại châu Âu”.

Theo quy định, các công ty có tổng sản lượng dầu khí tại EU chiếm 95% sản lượng toàn khối trong giai đoạn 2020–2023 sẽ có nghĩa vụ thực hiện chỉ tiêu lưu trữ theo tỷ lệ tương ứng.

Đứng đầu danh sách là công ty Nederlandse Aardolie Maatschappij BV (trụ sở tại Hà Lan), với mục tiêu lưu trữ lớn nhất: 6,35 triệu tấn CO₂/năm (MMtpa). Theo sau là OMV PETROM SA (doanh nghiệp Áo - Romania) với 5,88 MMtpa và công ty quốc doanh ROMGAZ SA của Romania với 4,12 MMtpa. Xếp tiếp là ORLEN SA (Ba Lan) với 4,1 MMtpa và tập đoàn năng lượng Eni SpA của Ý với 3,23 MMtpa.

Các doanh nghiệp khác trong top 10 bao gồm: Wintershall Dea Deutschland GmbH; TotalEnergies EP Nederland BV; MOL (Hungary); SHELL ITALIA E&P; BlueNord Energy Denmark A/S.

Chỉ tiêu lưu trữ của nhóm này dao động từ 1,34 đến 1,98 triệu tấn CO₂/năm.

Ngoài ra, còn có 4 công ty khác cũng phải đảm bảo mức lưu trữ hơn 1 triệu tấn/năm, gồm: Oldenburgische Erdölgesellschaft mbH; NAM Offshore BV; INA-INDUSTRIJA NAFTE; TotalEnergies EP Danmark A/S.

Việc phân bổ trách nhiệm lưu trữ khí CO₂ lần này cho thấy EU đang chuyển hướng mạnh mẽ sang các chính sách bắt buộc, nhằm tạo áp lực rõ ràng lên ngành năng lượng trong quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế phát thải thấp.

EU hướng dẫn cách tính nghĩa vụ lưu trữ CO₂ cho các công ty dầu khí

EU vừa làm rõ cách tính nghĩa vụ lưu trữ CO₂ đối với các công ty dầu khí có hoạt động khai thác trong khu vực. Theo đó, lượng CO₂ mà mỗi công ty phải lưu trữ sẽ được tính dựa trên tỷ lệ sản lượng dầu khí mà họ khai thác trong giai đoạn 3 năm, từ năm 2020 đến 2023.

Cụ thể, nghĩa vụ của từng công ty được tính bằng cách lấy tổng sản lượng dầu khí mà công ty đó khai thác trong 3 năm, chia cho tổng sản lượng của tất cả các công ty có nghĩa vụ trong cùng thời kỳ, sau đó nhân với mục tiêu chung của EU là lưu trữ 50 triệu tấn CO₂/năm (50 MMtpa) vào năm 2030.

Một quy định riêng biệt của EU cũng nêu rõ: Nếu giấy phép khai thác được chuyển nhượng giữa các công ty trong thời gian tính sản lượng, thì sản lượng khai thác sẽ được chia theo thời điểm chuyển nhượng, và nghĩa vụ lưu trữ sẽ được phân bổ tương ứng cho từng bên.

Trong trường hợp một công ty bị giải thể trước ngày 31/12/2030, hoặc giấy phép được chuyển nhượng cho một pháp nhân mới, thì toàn bộ nghĩa vụ lưu trữ phát sinh từ hoạt động khai thác trong giai đoạn 2020–2023 sẽ được chuyển giao cho đơn vị tiếp nhận giấy phép.

Những công ty có tổng sản lượng dưới 610.000 tấn dầu tương đương trong giai đoạn 2020–2023, và chiếm dưới 5% sản lượng toàn khối EU sẽ không phải thực hiện nghĩa vụ lưu trữ CO₂.

Thời hạn nộp kế hoạch

Các doanh nghiệp thuộc diện bắt buộc sẽ phải nộp kế hoạch thực hiện nghĩa vụ của họ cho Ủy ban châu Âu trước ngày 30/6. Trong kế hoạch, các công ty cần xác nhận chính xác phần nghĩa vụ của mình, đồng thời đưa ra phương án thực hiện cụ thể và lộ trình thời gian rõ ràng để đạt được mục tiêu lưu trữ.

Ủy ban châu Âu cho biết: “Quy định này sẽ trải qua giai đoạn rà soát kéo dài 2 tháng của Nghị viện và Hội đồng EU. Nếu không có ý kiến phản đối, quy định sẽ chính thức có hiệu lực vào cuối tháng 7/2025, đồng thời công bố quyết định phân bổ nghĩa vụ cụ thể cho từng công ty trên Công báo chính thức của EU”.

Ông Kurt Vandenberghe, Tổng vụ trưởng phụ trách hành động khí hậu của EC, nhấn mạnh: “Ngành dầu khí đã khai thác tài nguyên hóa thạch và góp phần gây ra phát thải khí nhà kính trong nhiều thập kỷ, thì giờ cũng cần có trách nhiệm đóng góp vào giải pháp. Với lợi thế về kinh nghiệm công nghiệp, cùng với cơ chế cấp phép được đẩy nhanh và nguồn hỗ trợ tài chính từ Quỹ Đổi mới (dùng nguồn thu từ hệ thống ETS), chúng ta hoàn toàn có thể tạo ra những bước tiến vững chắc trong công cuộc hiện đại hóa và khử carbon ngành công nghiệp châu Âu”.

Công nghệ thu giữ khí thải CO₂ ứng dụng cho các giàn khoan dầu khí ngoài khơi mới

Nh.Thạch

AFP