Big Oil ra sao khi luật chơi thay đổi

17:24 | 14/07/2022

|
(PetroTimes) - Giữa tháng 6, Tổng thống Kazakhstan Kassym-Zhomart Tokayev nói rằng cần thay đổi các hợp đồng dầu lớn đã được ký kết vào những năm 1990. Tổng thống Kazakhstan có lẽ đang đứng trước những thách thức của cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu, chịu sức ép của các quan hệ địa chính trị khu vực và quốc tế.
Big Oil ra sao khi luật chơi thay đổi
Mỏ dầu Tengiz, Kazakhstan. Ảnh: Bộ năng lượng Kazakhstan.

Các hợp đồng lớn đang thực hiện ở Kazakhstan gồm ba mỏ dầu và khí đốt khổng lồ Tengiz, Karachaganak và Kashagan, với sự tham gia của Chevron, Shell, Eni, Total và Exxon Mobil.

Trước hết phải kể đến: Liên doanh Tengizchevroil (TCO) do Chevron dẫn đầu và sở hữu 50% cổ phần cùng với Exxon Mobil với 25%, Kazmunaigas 20% và Lukoil (Nga) 5%. Được ký vào tháng 4 năm 1993, hợp đồng của TCO có thời hạn đến năm 2033 và khả năng hợp đồng sẽ được gia hạn do tầm quan trọng của nó đối với cả các đối tác và nước chủ nhà.

Mỏ Tengiz ngoài khơi Kazakhstan đã đóng góp vào ngân sách nước này hơn 164 tỷ USD, và vẫn là công ty có hiệu suất cao nhất trong danh mục đầu tư dầu khí của Chevron. Hiện Tengiz đạt sản lượng khoảng trên 600.000 thùng/ngày. Mỏ Tengiz đang tiếp tục được đầu tư mở rộng.

Cùng giống như Tengiz, hợp đồng hai mỏ Karachaganak và Kashagan sẽ hết hạn trong vòng 10 đến 20 năm tới, thành công của Tengiz sẽ khiến Kazakhstan muốn duy trì các hợp đồng này sau khi hết hạn.

Hợp đồng lô Karachaganak được ký kết vào năm 1997 và hết hạn vào năm 2037. Mỏ này sản xuất khoảng 250.000 bpd dầu và condensate và 18 tỷ mét khối khí mỗi năm. Trong vài năm tới, sản lượng chất lỏng sẽ vẫn ổn định.

Kashagan PSA hoạt động cho đến năm 2041, với chi phí thu hồi được hơn 60 tỷ đô la và hiện đang tăng sản lượng.

Vấn đề không phải ở các Big Oil, vấn đề nằm ở khâu vận chuyển.

Kazakhstan khai thác khoảng 1,6 triệu thùng/ngày dầu và xuất khẩu khoảng 80% khối lượng đó, chủ yếu thông qua đường ống CPC, vừa qua bị Nga ra lệnh đình chỉ hoạt động vì lý do môi trường.

Caspian Pipeline Consortium (CPC), gần như là con đường xuất khẩu dầu duy nhất từ ​​Kazakhstan. CPC đã vận chuyển phần lớn dầu của Kazakhstan trong 20 năm qua từ Biển Đen của Nga.

Các chuyên gia dầu mỏ đã nghiên cứu khả năng các tuyến đường thay thế, bao gồm các chuyến hàng đến Trung Quốc và xuyên Caspi tới Azerbaijan và Gruzia. Tất cả những lựa chọn đó đều là thách thức. Đường ống dẫn đến Trung Quốc có thể lấy dầu từ phía đông và trung Kazakhstan, nhưng hầu hết các mỏ lớn đều ở phía Tây. Trên Biển Caspi, các nhà xuất khẩu phải đối mặt với tình trạng thiếu tàu chở dầu và ít có khả năng tiếp nhận thêm dầu.

Chevron sẽ đặc biệt chịu tác động về việc đóng cửa đường ống CPC vì Chevron có cổ phần lớn nhất của phương Tây trong sản xuất dầu của Kazakhstan, vào khoảng 380.000 thùng/ngày, tương đương hơn 12% tổng sản lượng của mình.

Exxon là nhà sản xuất nước ngoài lớn thứ hai ở Kazakhstan với sản lượng 213.000 thùng/ngày dầu và 234 triệu feet khối khí đốt. Tiếp theo là Eni với khoảng 145.000 thùng dầu tương đương mỗi ngày (boed), Shell với khoảng 100.000 boed và TotalEnergies với 80.000 boed vào năm 2021.

Giống như Tengiz, hầu như tất cả dầu được sản xuất từ ​​các mỏ Kashagan và Karachaganak đều được gửi qua đường ống CPC, đây là con đường tiết kiệm chi phí nhất cho đến nay. Trong những tháng gần đây, một số dầu thô của Kashagan đã được bơm từ phía Đông sang Trung Quốc, condensate từ Karachaganak đã đến Nga qua đường ống Atyrau-Samara, nhưng khối lượng rất nhỏ so với dòng chảy của CPC.

Trước tình cảnh đó, Tổng thống Kazakhstan Tokayev tìm cách đẩy nhanh kế hoạch phát triển các tuyến đường xuất khẩu mới, bao gồm một hệ thống giao thông xuyên Caspi mới xây dựng một cảng mới tại Kuryk ở miền Tây Mangistau. Ông kêu gọi các nhà đầu tư tiềm năng cho dự án, bao gồm cả các đối tác trong dự án Tengiz, nhưng cho đến nay không có tín hiệu gì từ Chevron.

Ngoài kế hoạch tìm kiếm đầu tư cho các tuyến xuất khẩu dầu mới, chưa rõ Chính phủ Kazakhstan sẽ có những thay đổi pháp lý nào đối với các hợp đồng dầu khí hiện có. Các Big Oil tham gia thị trường Kazakhstan cũng chưa đưa ra được lối thoát nào cùng với Chính phủ.

Elena