Ấn Độ xây dựng 6 kho dự trữ dầu chiến lược mới để đảm bảo an ninh năng lượng

15:27 | 29/06/2025

(PetroTimes) - Trước tình hình thị trường năng lượng toàn cầu ngày càng khó lường, Ấn Độ đang đẩy nhanh kế hoạch xây dựng thêm 6 kho dự trữ dầu mỏ chiến lược (SPR) nhằm tăng cường an ninh năng lượng – theo chia sẻ từ hai nguồn tin am hiểu vấn đề với AFP.

Ấn Độ xây dựng 6 kho dự trữ dầu chiến lược mới để đảm bảo an ninh năng lượng. Ảnh AFP

Là nước tiêu thụ năng lượng lớn thứ ba thế giới và phụ thuộc vào nhập khẩu tới 85% lượng dầu thô, Ấn Độ xem việc dự trữ dầu khi giá thấp và sẵn sàng sử dụng khi cần thiết là yếu tố sống còn.

Chính phủ đã giao cho công ty kỹ thuật nhà nước Engineers India (EIL) lập báo cáo nghiên cứu khả thi chi tiết (DFR) cho 6 vị trí tiềm năng. Trong đó, một địa điểm được đề xuất đặt tại Khu kinh tế đặc biệt Mangalore (bang Karnataka), và một địa điểm khác nằm trong các hang muối tự nhiên ở Bikaner (bang Rajasthan). EIL dự kiến sẽ nộp báo cáo vào cuối năm nay.

“Một địa điểm là tại SEZ Mangalore, một là ở các hang muối Bikaner – cả hai đều gần cảng biển và nhà máy lọc dầu. EIL đang thực hiện DFR cho cả 6 vị trí. Dù chưa có gì được quyết định chính thức, nhưng mục tiêu là nâng tổng lượng dự trữ dầu lên mức đủ dùng trong 90 ngày – đây là mức tối thiểu cần thiết”, một nguồn tin cho biết.

Tầm quan trọng của kho dự trữ dầu chiến lược

Gần đây, khi tình hình căng thẳng tại Trung Đông leo thang, Iran từng đe dọa đóng eo biển Hormuz – tuyến hàng hải mà khoảng 20% lượng dầu toàn cầu phải đi qua. Với mức tiêu thụ khoảng 5,5 triệu thùng/ngày, nếu nguồn cung từ tuyến này (ước tính khoảng 1,5–2 triệu thùng/ngày) bị gián đoạn, Ấn Độ sẽ chịu ảnh hưởng trực tiếp. Điều này càng cho thấy vai trò quan trọng của các kho dự trữ dầu chiến lược.

Ông L.R. Jain, Tổng Giám đốc Công ty Dự trữ Dầu mỏ Chiến lược Ấn Độ (ISPRL), cho biết: “Thông tin liên quan hiện mang tính bảo mật cao”.

Phía EIL xác nhận: “Thông tin trên là chính xác theo hiểu biết của chúng tôi. Xin lưu ý, ở giai đoạn đầu tiên, đã có thêm 5,33 triệu tấn công suất được bổ sung”. Người phát ngôn cũng cho biết thêm, báo cáo nghiên cứu đang trong giai đoạn hoàn tất. Bộ Dầu mỏ và Khí đốt tự nhiên Ấn Độ hiện chưa bình luận về chủ đề này.

Quá trình hình thành và mở rộng các kho SPR

Các kho dự trữ SPR thường được xây dựng ngầm dưới đất, gần cảng biển, hoặc nhà máy lọc dầu – có thể đặt trong hang đá, hoặc các hang muối. Ấn Độ bắt đầu xây dựng hệ thống SPR cách đây khoảng 10 năm, với kho đầu tiên tại Visakhapatnam. Tuy nhiên, đợt mở rộng mới nhất diễn ra trong bối cảnh xung đột kéo dài 10 ngày ở Trung Đông – nơi có những mỏ dầu lớn nhất thế giới – đã bộc lộ rõ những điểm yếu trong hệ thống đảm bảo an ninh năng lượng của Ấn Độ.

Hiện ISPRL đã xây dựng các kho có tổng sức chứa 5,33 triệu tấn, gồm: Visakhapatnam: 1,33 triệu tấn; Mangaluru: 1,5 triệu tấn; Padur: 2,5 triệu tấn.

Tập đoàn dầu khí quốc gia Abu Dhabi (Adnoc – UAE) hiện là đối tác trong chương trình, đang thuê một phần sức chứa tại các kho SPR của Ấn Độ. Chính phủ cũng đang tìm cách thu hút thêm các tập đoàn năng lượng quốc tế tham gia.

Ở giai đoạn 2, các kho SPR với tổng sức chứa 6,5 triệu tấn sẽ được triển khai theo hình thức hợp tác công – tư (PPP), gồm: Chandikhol (bang Odisha): 4 triệu tấn; Padur mở rộng (bang Karnataka): 2,5 triệu tấn.

Sáu địa điểm mới đang được nghiên cứu hiện không nằm trong kế hoạch giai đoạn hai này.

Việc mở rộng hệ thống SPR là một bước đi chiến lược của Ấn Độ, nhằm tăng cường “vành đai an toàn” cho nguồn cung năng lượng quốc gia, trong bối cảnh thế giới ngày càng nhiều bất ổn.

Ấn Độ tăng cường dự trữ dầu để đảm bảo an ninh năng lượng

Hiện Ấn Độ có lượng dầu thô và sản phẩm dầu mỏ dự trữ đủ dùng trong 77 ngày, tính theo lượng dầu nhập khẩu ròng. Con số này bao gồm cả kho SPR và lượng tồn kho của các công ty dầu khí nhà nước. Tuy vậy, mức này vẫn chưa đạt tiêu chuẩn tối thiểu 90 ngày của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA).

Điều này đặc biệt quan trọng vì Ấn Độ phụ thuộc nặng nề vào dầu nhập khẩu – chiếm khoảng 30% tổng kim ngạch nhập khẩu. Do đó, bất kỳ biến động nào về giá cả, hay nguồn cung, đều ảnh hưởng mạnh đến cán cân thương mại, thâm hụt và tăng trưởng kinh tế.

Công suất SPR hiện tại chỉ đạt 5,3 triệu tấn – tương đương 9,5 ngày tiêu thụ dầu, trong khi mới chỉ lấp đầy được 3,6 triệu tấn tính đến tháng 10/2024. Trong bối cảnh bất ổn tại Trung Đông từng khiến giá dầu Brent gần chạm mốc 80 USD/thùng, an ninh năng lượng của Ấn Độ lại càng trở nên cấp thiết.

Các chuyên gia nói gì?

Ông Prashant Vasisht – Phó Chủ tịch cấp cao tại Icra – nhận định rằng, sản lượng khai thác nội địa thấp khiến vai trò của kho dự trữ chiến lược ngày càng quan trọng. “Một cuộc khủng hoảng địa chính trị có thể kéo dài nhiều tuần hoặc tháng. Ấn Độ phải sẵn sàng ứng phó để không bị đứt nguồn cung”, ông nói.

Ông cũng cho biết nhu cầu xăng dầu ở Ấn Độ sẽ tiếp tục tăng trong ít nhất 15 năm nữa, ngay cả khi quốc gia này chuyển sang năng lượng tái tạo. Vì vậy, mở rộng SPR là điều không thể trì hoãn.

Theo ông Amit Kumar – Trưởng bộ phận Năng lượng – Tái tạo tại Grant Thornton Bharat, Ấn Độ nên đẩy mạnh công suất dự trữ để đạt chuẩn 90 ngày. Tuy nhiên, xây dựng các kho này đòi hỏi vốn đầu tư lớn, vì vậy Chính phủ có thể cân nhắc mời gọi các đối tác quốc tế cùng tham gia.

Chi phí và những bước đi gần đây

Chi phí xây một kho 1 triệu tấn vào khoảng 2.500 crore rupee (hơn 300 triệu USD). Trong quá khứ, Ấn Độ từng tận dụng giá dầu thấp để tích trữ hiệu quả. Năm 2020, nước này mua dầu với giá chỉ 19 USD/thùng, tiết kiệm khoảng 685 triệu USD. Đến tháng 11/2021, Ấn Độ cũng tham gia xả kho 5 triệu thùng cùng Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc nhằm hạ nhiệt giá dầu toàn cầu.

Bộ trưởng phụ trách dầu khí, ông Suresh Gopi, cho biết Chính phủ và các công ty dầu mỏ vẫn thường xuyên đánh giá khả năng mở rộng SPR, dựa trên yếu tố kỹ thuật và hiệu quả đầu tư. Việc khảo sát địa điểm xây kho mới cũng đang được tiến hành định kỳ.

Chiến lược đảm bảo nguồn cung dầu dài hạn

Mỗi năm, Ấn Độ nhập khoảng 244 triệu tấn dầu – đáp ứng hơn 85% nhu cầu trong nước – từ 39 quốc gia. Để tránh phụ thuộc vào eo biển Hormuz, tuyến vận tải trọng yếu, nhưng dễ bị gián đoạn khi có xung đột ở Trung Đông, Ấn Độ đã áp dụng chiến lược đa dạng hóa nguồn nhập khẩu.

Cụ thể, nước này sử dụng hai đường ống chiến lược qua bán đảo Ả Rập: Đường ống Habshan–Fujairah do Adnoc (UAE) vận hành, dài 360 km, công suất 1,5 triệu thùng/ngày, dẫn ra Vịnh Oman – né tránh hoàn toàn eo biển Hormuz. Đường ống East–West do Saudi Aramco quản lý, dài 1.200 km, công suất 5 triệu thùng/ngày, nối từ vùng Vịnh sang Biển Đỏ.

Ngoài ra, Ấn Độ cũng khai thác kho dự trữ dầu toàn cầu của Adnoc và Saudi Aramco, đồng thời tăng nhập khẩu dầu từ Mỹ.