Rosneft dồn toàn lực cho siêu dự án Vostok Oil

Vostok Oil

Theo Wood Mackenzie, Rosneft là một trong những công ty thăm dò dầu khí tốt nhất hiện nay và dự án Vostok Oil sẽ đảm bảo phát thải carbon thấp. Với sự tham gia mới nhất của các nhà kinh doanh hàng hóa quốc tế như Vitol và Trafigura, Vostok Oil đang trở nên hấp dẫn hơn đối với các công ty dầu khí lớn.

Mục tiêu trung hòa carbon không ảnh hưởng đến Rosneft

Trong khuôn khổ Diễn đàn kinh tế quốc tế Saint-Petersburg 2021 (SPIEF-2021), Tổng giám đốc điều hành Rosneft Igor Sechin đã một lần nữa mời các nhà đầu tư nước ngoài tham gia dự án Vostok Oil . Đây là dự án phát triển dầu khí có quy mô lớn nhất trên bán đảo Taimyr, phía bắc Vùng Krasnoyarsk. Quy mô của dự án có thể so sánh với sự phát triển trung tâm dầu khí tại khu vực tây Siberia vào cuối thập niên 60 - đầu thập niên 70 của thế kỷ trước, nơi phát hiện trữ lượng hydrocarbon khổng lồ. Trong số các mỏ dầu được phát hiện tại thời điểm đó, mỏ Samotlor được ghi nhận là một trong những mỏ dầu lớn nhất thế giới.

Tuy nhiên, một số chuyên gia của Nga và phương Tây đã bày tỏ sự hoài nghi về khả năng thực hiện siêu dự án Vostok Oil của Rosneft. Để thực hiện dự án, Rosneft cần thu xếp nguồn tài chính khổng lồ mà theo nhiều ước tính khác nhau là hơn 10.000 tỷ rúp (khoảng 140 tỷ USD). Do đó, Rosneft đã và đang tích cực thu hút các công ty năng lượng quốc tế đầu tư vào dự án này. Tuy nhiên, kết quả không như mong đợi. Tất cả các công ty dầu khí hàng đầu của phương Tây đều lên kế hoạch chuyển đổi dần sang mô hình tập đoàn năng lượng nhằm đạt được các mục tiêu và giảm phát thải carbon. Quá trình chuyển đổi này buộc các công ty lớn phải giảm dần việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch, trong đó có dầu thô và khí đốt. Ngoài ra, trong điều kiện đại dịch Covid-19 bùng phát và diễn biến phức tạp, nhu cầu năng lượng trong năm 2020 suy giảm mạnh khiến nhiều nhà đầu tư từ chối tham gia các dự án sản xuất dầu khí.

Bất chấp tình hình bất lợi trên thị trường năng lượng toàn cầu, vào cuối năm 2020, Rosneft đã hợp nhất tất cả các tài sản dầu khí ở khu vực phía bắc Vùng Krasnoyarsk vào Vosktok Oil, chủ yếu là nhóm mỏ Payakhsk với trữ lượng 1,2 tỷ tấn dầu. Để sở hữu nhóm mỏ này, phía Rosneft đã phải bán một số tài sản dầu khí ở khu vực Sakhalin, tây Siberia, lưu vực Volga-Ural, Timan-Pechora và một số vùng khác ở miền nam Nga.

Dự án “xanh” với trữ lượng lớn

Ngoài nhóm mỏ Payakhsk, Vostok Oil còn bao gồm các mỏ thuộc cụm Vankor (Vankorsk, Suzunsk, Tagulsk và Lodochnoe) và các lô dầu khí triển vọng ở khu vực phía bắc Vùng Krasnoyarsk. Kết quả là cơ sở tài nguyên của dự án lên tới 6 tỷ tấn (tương đương 44 tỷ thùng dầu). Hãng phân tích thị trường Wood Mackenzie nhận định, Rosneft là công ty thăm dò dầu khí quốc gia tốt nhất thế giới. Số lượng mỏ mới được phát hiện của Rosneft trong năm 2020 nhiều hơn bất kỳ công ty dầu khí nào trên thế giới. Đồng thời, Rosneft đang tiếp tục khoan thăm dò ở một số lưu vực dầu khí có triển vọng nhất trên thế giới.

Lãnh đạo Rosneft đã nhiều lần tuyên bố rằng, Vostok Oil là một dự án chi phí thấp với lượng khí thải carbon sẽ thấp hơn 75% so với các dự án dầu khí lớn khác. Dầu thô của dự án có hàm lượng lưu huỳnh rất thấp, chỉ từ 0,01-0,04% (dầu Ural có hàm lượng lưu huỳnh khoảng 1,8%). Chất lượng cao của loại dầu này có thể làm giảm đáng kể lượng phát thải khí nhà kính và các chất độc hại khác trong quá trình tinh chế dầu thô. Theo ước tính của các cơ quan phương tây, dầu thô được sản xuất từ các mỏ của Vostok Oil có thể được bán với mức chênh lệch lên tới 12 USD/thùng khi so với các tiêu chuẩn dầu cơ bản là Brent và Dubai. Theo Wood Mackenzie, trong quá trình sản xuất dầu tại Vostok Oil, lượng khí thải CO2 sẽ vào khoảng dưới 12 kg/thùng, thấp hơn 4 lần so với mức phát thải trung bình 50 kg/thùng tại các dự án khác. Dự án cũng sẽ được trang bị các công nghệ khoan hiện đại nhất, hệ thống đường ống dẫn dầu, hạ tầng vận chuyển và xuất khẩu dầu.

Phát biểu tại SPIEF-2021, Tổng giám đốc điều hành Sechin cho biết, Vostok Oil sẽ đóng góp hiệu quả vào tiến trình bảo vệ môi trường và chống biến đổi khí hậu và dự án sẽ sản xuất các thùng dầu “xanh”.

Các công ty thương mại quan tâm đến Vostok Oil

Điều đáng chú ý là sau khi Rosneft hợp nhất tài sản dầu khí và mở rộng cơ sở tài nguyên của dự án vào cuối năm 2020, Vostok Oil mới chỉ thu hút được sự tham gia của nhà kinh doanh hàng hóa toàn cầu Trafigura - một trong những đối tác lâu năm của Rosneft. Trafigura đã mua lại 10% cổ phần dự án. Các điều khoản và giá trị thỏa thuận nhượng cổ phần không được tiết lộ, nhưng theo một số chuyên gia, giá trị của thương vụ này là khoảng 8,6 tỷ USD.

Đầu năm 2021, Rosneft bắt đầu triển khai dự án, khởi công xây dựng cơ sở hạ tầng cần thiết cho phát triển các mỏ ở phía bắc Vùng Krasnoyarsk. Hãng đã bắt đầu xây dựng một đường ống dẫn dầu có chiều dài 770 km và một cảng xuất khẩu dầu ở Vịnh Bắc, nơi dầu thô khai thác sẽ được vận chuyển dọc theo Tuyến hàng hải phương Bắc để đến các thị trường tiêu thụ. Rosneft cần bắt đầu sản xuất thương mại càng sớm càng tốt vì một phần nguồn thu từ việc xuất khẩu dầu của dự án có thể được tái đầu tư. Ngoài ra, sản lượng khai thác cao cũng sẽ khiến dự án trở nên hấp dẫn hơn với các nhà đầu tư nước ngoài. Vào đầu năm 2021, có thông tin cho rằng, các tập đoàn hàng hóa toàn cầu khác như Gunvor, Glencore và Vitol đã nhận được lời mời tham gia vào dự án.

Không giống như các công ty năng lượng đang phải đảm bảo các mục tiêu về giảm phát thải carbon, các nhà kinh doanh hàng hóa vẫn quan tâm đến việc mua lại các tài sản dầu khí. Điều này giúp họ giải quyết vấn đề đảm bảo cơ sở tài nguyên trong dài hạn. Ví dụ, vào tháng 4/2021, tập đoàn Vitol đã công bố kế hoạch mua Hunt Oil - công ty dầu đá phiến có sản lượng khoảng 40.000 thùng/ngày tại lưu vực Permian, Mỹ. Vitol cũng là công ty thương mại độc lập lớn nhất trên thị trường năng lượng, chuyên kinh doanh dầu và các sản phẩm dầu mỏ với khối lượng khoảng 7 triệu thùng/ngày (tương đương 350 triệu tấn/năm).

Kết thúc SPIEF-2021, Rosneft đã thông báo đạt thỏa thuận sơ bộ về việc bán 5% cổ phần của dự án Vostok Oil cho tập đoàn Vitol và Mercantile&Maritime Energy (Singapore). Thương vụ dự kiến được hoàn tất trong tháng 6 hoặc tháng 7 tới sau khi có sự chấp thuận từ các cơ quan quản lý nhà nước. Giá trị của thương vụ này vào khoảng 4,3 tỷ USD.

Tổng giám đốc điều hành Sechin trích dẫn đánh giá của các ngân hàng đầu tư lớn cho biết, tiềm năng tài nguyên của dự án, chất lượng dầu cao và mô hình kinh tế của dự án đang trở thành một trong những đối tượng hấp dẫn đầu tư nhất toàn cầu. Sự tham gia của giới thương nhân dầu mỏ càng làm cho Vostok Oil trở nên hấp dẫn hơn đối với các công ty dầu khí lớn. Nếu điều này thuận lợi, những hoài nghi về sự thành công của dự án sẽ dần bị loại bỏ, bất chấp quá trình chuyển đổi năng lượng toàn cầu. Trước khi bùng phát đại dịch, có thông tin cho rằng, các công ty Ấn Độ, Trung Quốc và Nhật Bản đang quan tâm đến dự án này.

Tiến Thắng